Cacsch biên tập khung lưới và chú thích trong ArcGIS

Trong lĩnh vực bản đồ và GIS, việc biên tập khung lưới và chú thích trong ArcGIS đóng vai trò then chốt trong việc nâng cao tính trực quan, chính xác và dễ hiểu cho người sử dụng bản đồ. Hiện nay, quá trình thu thập dữ liệu phục vụ biên tập bản đồ thường được hỗ trợ bởi các thiết bị hiện đại như máy RTK, giúp định vị điểm đo nhanh chóng, chính xác tới từng centimet.

Biên tập khung lưới trong ArcGIS là gì?

Khung lưới trong bản đồ là hệ thống đường thẳng thể hiện các giá trị tọa độ địa lý hoặc tọa độ phẳng theo từng khoảng cách xác định. Trong ArcGIS, người dùng có thể tạo và chỉnh sửa khung lưới tùy theo hệ tọa độ đang sử dụng, phục vụ cho:

Bản đồ địa chính
Bản đồ quy hoạch
Bản đồ hiện trạng công trình
Bản đồ địa hình phục vụ khảo sát

Khung lưới không chỉ giúp xác định vị trí điểm một cách rõ ràng mà còn nâng cao khả năng đọc hiểu và tính chuyên nghiệp của sản phẩm bản đồ.

Các bước biên tập khung lưới trong ArcGIS

1. Chuẩn bị dữ liệu và bản đồ gốc

Trước tiên, người dùng cần chuẩn bị dữ liệu bản đồ gốc, thường là dữ liệu dạng vector (shapefile, geodatabase) hoặc raster (ảnh vệ tinh, ảnh bản đồ scan). Dữ liệu nên được định vị chuẩn với hệ tọa độ chính xác – thường là VN-2000, WGS 84 hoặc các hệ quy chiếu phổ biến khác.

Lưu ý: Đối với các dự án cần độ chính xác cao (như bản đồ địa chính, công trình xây dựng), dữ liệu đầu vào thường được thu thập bằng máy GNSS RTK để đảm bảo độ tin cậy.

2. Mở giao diện Layout View

Sau khi có dữ liệu, chuyển sang Layout View trong ArcGIS để bắt đầu quá trình tạo khung lưới. Đây là chế độ hiển thị mô phỏng sản phẩm bản đồ sẽ được in ra, bao gồm khung bản đồ, tiêu đề, chú thích, tỷ lệ…

3. Tạo khung lưới (Graticule/Grid)

Trong tab Insert > Data Frame Properties > Grids, chọn “New Grid” để tạo khung lưới mới. ArcGIS cung cấp các tùy chọn:

Measured Grid: tạo khung lưới theo tọa độ phẳng (X, Y)
Graticule: khung lưới theo tọa độ địa lý (kinh độ, vĩ độ)
Reference Grid: sử dụng ký hiệu chữ số (A1, B2…) – thích hợp cho bản đồ in sách

Tại đây, bạn có thể tùy chỉnh khoảng cách giữa các vạch lưới, màu sắc, định dạng số, vị trí hiển thị (trên/dưới/mép bản đồ), font chữ và cỡ chữ.

Biên tập khung lưới và chú thích trong ARCgic — Các bước biên tập khung lưới trong ArcGIS

>> Xem thêm: Hướng dẫn cách tô màu trong MicroStation V8i – Tối ưu hóa quá trình thiết kế

Thêm và biên tập chú thích bản đồ trong ArcGIS

Chú thích lưới tọa độ

Sau khi tạo khung lưới, bạn có thể thiết lập chú thích cho từng vạch lưới:

Thêm nhãn tọa độ (VD: 105°E, 20°N)
Căn chỉnh vị trí hiển thị chữ số (nằm trong hoặc ngoài khung)
Tùy chỉnh định dạng số (số nguyên, thập phân, độ – phút – giây)

Điều này đặc biệt quan trọng với các bản đồ kỹ thuật yêu cầu người dùng đọc nhanh các thông tin vị trí trên bản đồ.

Chú thích bản đồ: Tiêu đề, chú giải, tỷ lệ

Ngoài phần lưới, bạn cũng cần thêm các phần chú thích chính:

Tiêu đề bản đồ: rõ ràng, ngắn gọn, thường là tên khu vực, tỷ lệ, loại bản đồ
Tỷ lệ bản đồ (Scale Bar): thể hiện mối quan hệ giữa khoảng cách trên bản đồ và thực tế
Chú giải (Legend): giải thích ý nghĩa các ký hiệu, màu sắc, lớp bản đồ
Nguồn dữ liệu và thời gian thực hiện: giúp tăng độ tin cậy và minh bạch

ArcGIS cung cấp sẵn các công cụ Insert > Title, Scale Bar, Legend… để bạn dễ dàng chèn và tùy chỉnh.

Ứng dụng thực tế của biên tập khung lưới và chú thích trong ArcGIS

Biên tập bản đồ trong ArcGIS không chỉ đơn thuần là thao tác kỹ thuật mang tính hình thức, mà thực chất là một bước quan trọng, mang tính quyết định đến chất lượng đầu ra của sản phẩm bản đồ. Việc thêm khung lưới và chú thích giúp bản đồ trở nên khoa học, trực quan và dễ đọc, từ đó nâng cao hiệu quả trong ứng dụng thực tế ở nhiều lĩnh vực:

Bản đồ địa hình, hiện trạng công trình

Trong các dự án xây dựng cơ sở hạ tầng, nhà ở, khu công nghiệp… bản đồ hiện trạng và địa hình là tài liệu không thể thiếu. Chúng được sử dụng để đánh giá điều kiện tự nhiên, khảo sát mặt bằng, xác định hướng tuyến công trình, hoặc làm căn cứ để lập dự toán, thiết kế chi tiết.

Khung lưới trong bản đồ địa hình cho phép kỹ sư xác định nhanh vị trí các điểm đặc biệt như đỉnh đồi, khe suối, taluy dương, taluy âm… Đồng thời, khi bản đồ được biên tập trong ArcGIS với lưới tọa độ chuẩn (kèm theo nhãn tọa độ), kỹ sư hiện trường có thể dễ dàng dùng thiết bị như Máy GNSS RTK Hi-Target V200, Máy GNSS RTK Hi-Target iRTK 5… để định vị thực tế, đảm bảo thi công chính xác theo bản vẽ.

Lập hồ sơ địa chính

Một trong những ứng dụng quan trọng và phổ biến nhất của việc biên tập khung lưới và chú thích là phục vụ lập hồ sơ địa chính. Đây là cơ sở pháp lý để người dân, doanh nghiệp và cơ quan Nhà nước thực hiện các thủ tục liên quan đến quyền sử dụng đất như cấp sổ đỏ, sổ hồng, tách thửa, chuyển nhượng hoặc quy hoạch.

Việc tích hợp dữ liệu đo GNSS RTK vào quá trình lập bản đồ địa chính giúp đảm bảo độ chính xác tuyệt đối cho các điểm mốc, ranh giới thửa đất. Khi kết hợp cùng khung lưới tọa độ (thường là hệ VN-2000), bản đồ địa chính không chỉ thể hiện diện tích, hình dạng mà còn xác định được vị trí cụ thể của từng thửa đất trong không gian.

Quy hoạch đô thị

Trong lĩnh vực quy hoạch đô thị, các bản đồ quy hoạch đóng vai trò như “bản thiết kế tổng thể” cho phát triển hạ tầng, bố trí dân cư và sử dụng đất một cách hợp lý. Bản đồ quy hoạch cần được biên tập bài bản với hệ thống khung lưới tọa độ đều đặn, giúp xác định tọa độ từng khu chức năng (khu dân cư, công trình công cộng, cây xanh, giao thông…).

Không chỉ dừng lại ở yếu tố định vị, phần chú thích bản đồ cũng đóng vai trò truyền đạt thông tin quan trọng. Ví dụ: màu sắc từng khu vực biểu thị chức năng sử dụng đất, các ký hiệu thể hiện loại hình công trình, hoặc đường ranh quy hoạch tương lai. Những yếu tố này giúp các phòng ban chuyên môn – như Sở Quy hoạch Kiến trúc, UBND cấp quận/huyện – dễ dàng tiếp nhận, đánh giá và phê duyệt đồ án.

>> Xem thêm: Dịch vụ cho thuê thiết bị đo đạc tại Việt Thanh Group

Việc biên tập khung lưới và chú thích trong ArcGIS không chỉ giúp sản phẩm bản đồ đạt tiêu chuẩn kỹ thuật mà còn tăng tính trực quan, dễ hiểu cho người sử dụng. Kết hợp với dữ liệu đo đạc từ máy GNSS RTK, ArcGIS sẽ trở thành công cụ tối ưu trong khảo sát, địa chính, quy hoạch và xây dựng.

Tại Việt Thanh Group, chúng tôi cung cấp trọn bộ giải pháp từ thiết bị đo GNSS RTK chính hãng, phần mềm GIS bản quyền đến dịch vụ đào tạo – chuyển giao công nghệ ArcGIS cho doanh nghiệp, cơ quan Nhà nước và các cá nhân. Liên hệ ngay với chúng tôi để được tư vấn giải pháp phù hợp nhất cho nhu cầu biên tập bản đồ chuyên nghiệp!