Lịch sử hình thành ngành trắc địa trên thế giới và ở Việt Nam

Lịch sử hình thành ngành trắc địa trên thế giới.

Theo những ghi chép lâu đời nhất mà con người còn tìm lại được, thì khả năng trắc địa đã bắt đầu ở Ai Cập trong khoảng 1.400 trước Công nguyên. Khi đó, người dân Ai Cập thường bị những trận lũ của sông Nile làm ảnh hưởng đến đời sống và công tác sử dụng đất đai giữa các bộ tộc. Do đó, việc phân chia đất đai lại là điều cần thiết.

Vì vậy, sơ khai của ngành trắc địa ra đời. Công tác đo đạc ban đầu chỉ được dùng bằng những sợi dây thừng băng ca, cho các phép đo phục vụ cho việc chia đất, tính thuế.

Sau Ai Cập thì Hi Lạp Cổ là đất nước có nền văn minh phát triển mạnh mẽ và trù phú nhất. Đến khoảng 3000 năm trước Công nguyên, Eratosthene – một nhà thiên văn học lỗi lạc đã đưa ra lý thuyết trái đất có dạng hình cầu. Và ông đã cải tiến những trang thiết bị trong ngành trắc địa để đo được độ dài của cung kinh tuyến trái đất.

Đến thế kỷ thứ 13, người Trung Quốc đã tạo ra được la bàn và sử dụng la bàn trong công tác xây dựng bản đồ hàng hải dựa trên phương pháp Sao hỏa tâm.

Đến thế kỷ thứ 16, nhà bản đồ học Mercator đã xây dựng được phép chiếu phương ngang vị đồng góc. Nhờ đó, góp phần phát triển vượt bậc công tác vẽ bản đồ chính xác và hiệu quả.

Lịch sử của ngành trắc địa có nguồn gốc từ rất lâu đời, và đã phát triển qua nhiều giai đoạn khác nhau. Dưới đây là một cái nhìn tổng quan về lịch sử của ngành trắc địa:

Thời kỳ cổ đại:

Kỹ thuật đo đạc và định vị đã được sử dụng từ thời cổ đại. Các nền văn minh như Ai Cập cổ đại, Hy Lạp và La Mã cổ đại đã sử dụng các phương pháp đo đạc để xây dựng các công trình kiến trúc đồ sộ và xác định ranh giới đất đai.

Thời kỳ Trung cổ

Trong thời kỳ này, kỹ thuật đo đạc và định vị được sử dụng rộng rãi trong việc xây dựng các công trình như cầu, nhà thờ và thành phố. Đại lụcur trong việc thực hiện các bản đồ và bản đồ hóa.

Thời kỳ Phục hưng và Chiến tranh thế giới thứ nhất

Trong thời kỳ này, ngành trắc địa đã trở thành một ngành nghiên cứu và ứng dụng chuyên sâu. Các công nghệ mới như phương pháp đo đạc toàn cầu và sử dụng máy móc đo đạc đã được áp dụng rộng rãi.

Thời kỳ hiện đại

Với sự phát triển của công nghệ và khoa học, ngành trắc địa đã trở thành một lĩnh vực quan trọng và phát triển đáng kể. Sự ra đời của hệ thống định vị toàn cầu (GPS), các thiết bị đo đạc như Máy GPS 2 tần số RTK, máy toàn đạc, công nghệ hình ảnh vệ tinh và máy bay không người lái, cùng với phần mềm và công cụ phân tích dữ liệu hiện đại, đã thay đổi cách thức thu thập, xử lý và sử dụng thông tin địa lý.

Ngày nay, công nghệ trắc địa ngày càng tiên tiến và được sử dụng trong nhiều lĩnh vực như quản lý tài nguyên, xây dựng hạ tầng, quản lý môi trường, bản đồ hóa, và nghiên cứu địa lý.

Lịch sử hình thành ngành trắc địa tại Việt Nam

Ngành trắc địa tại Việt Nam có lịch sử phát triển từ rất lâu đời, chủ yếu liên quan đến việc quản lý đất đai và khai thác tài nguyên. Dưới đây là một cái nhìn tổng quan về lịch sử hình thành ngành trắc địa tại Việt Nam:

Thời kỳ cổ đại

Từ thời Âu lạc đã biết sử dụng kiến thức trắc địa và kĩ thuật đo đạc để xây thành Cổ Loa xoáy trôn ốc và sau đó xây dựng kinh đô Thăng Long, đào kênh nhà Lê, v.v… năm 1469, vua Lê Thánh Tông đã ra lệnh vẽ bản đồ đất nước và Việt Nam đã có tập bản đồ “ Đại Việt Hồng Đức”, một dấu ấn quan trọng chứng tỏ lịch sử hình thành ngành trắc địa đã có rất lâu, tổ tiên ta đã sớm có kiến thức và biết ứng dụng Trắc địa- Bản đồ quản lý và xây dựng đất nước.

Thời kỳ thuộc địa Pháp

Trong giai đoạn này, ngành trắc địa ở Việt Nam được tổ chức và quản lý theo mô hình pháp chế của thuộc địa Pháp. người Pháp đã lập “ Sở Đạc điền Đông Dương”, Công tác đo đạc và định vị trở thành một phần quan trọng trong quản lý đất đai và khai thác tài nguyên. Các cơ sở đo đạc và định vị được thành lập, và các phương pháp và công cụ đo đạc hiện đại được đưa vào sử dụng.

Thời kỳ chiến tranh

Trong giai đoạn chiến tranh Việt Nam, ngành trắc địa đóng vai trò quan trọng trong việc thu thập thông tin địa lý và định vị vị trí quân sự. Các công ty trắc địa quân đội đã được thành lập và có trách nhiệm thực hiện các nhiệm vụ trắc địa quân sự. Ngành Trắc địa – bản đồ Việt Nam thực sự trở thành một ngành độc lập từ tháng 10 năm 1959 khi thủ tướng chính phủ ra quyết định thành lập Cục Đo Đạc bản đồ trực thuộc phủ Thủ Tướng.

Thời kỳ phục hồi và phát triển

Sau khi chiến tranh kết thúc, ngành trắc địa tại Việt Nam đã phát triển mạnh mẽ. Công tác đo đạc và định vị được đẩy mạnh, cùng với sự phát triển của công nghệ và thiết bị trắc địa hiện đại. Các cơ quan trắc địa nhà nước và các công ty trắc địa tư nhân đã được thành lập, cung cấp dịch vụ trắc địa cho nhiều lĩnh vực như quản lý đất đai, xây dựng hạ tầng, quản lý tài nguyên và bảo vệ môi trường. Ngày 22/2/1994 Chính phủ ra quyết định số 12/CP về việc thành lập Tổng cục Địa chính trên cơ sở hợp nhất Tổng cục quản lí ruộng đất và cục đo đạc bản đồ nhà nước.

Ngành trắc địa – Bản đồ Việt Nam đã triển khai công tác nghiên cứu và ứng dụng khoa học kĩ thuật Trắc địa- Bản đồ trong  xây dựng lưới tọa độ, độ cao cấp Nhà nước, thành lập các loại bản đồ địa hình, địa chính và bản đồ chuyên đề phục vụ điều tra cơ bản, quản lí, xây dựng và bảo vệ đất nươc.