Mạng lưới độ cao quốc gia là một phần quan trọng trong hệ thống trắc địa của mỗi quốc gia, đóng vai trò nền tảng cho các hoạt động đo đạc, xây dựng và quy hoạch. Bài viết này sẽ cung cấp cái nhìn tổng quan về lưới độ cao quốc gia, các cấp bậc và ứng dụng trong thực tế.

Xem thêm: Máy thuỷ bình hỗ trợ đo đạc 

Mạng lưới độ cao quốc gia là gì?

Mạng lưới độ cao quốc gia là một hệ thống các điểm đo đạc được phân bố khắp cả nước, có giá trị độ cao được xác định chính xác và liên kết với nhau theo một hệ thống thống nhất. Hệ thống này đóng vai trò vô cùng quan trọng trong việc:

• Xác định độ cao: Cung cấp thông tin chi tiết về độ cao của mọi địa điểm trên lãnh thổ, từ đó phục vụ cho việc xây dựng các công trình, quản lý tài nguyên nước, nghiên cứu khoa học…
• Lập bản đồ: Là cơ sở để xây dựng các bản đồ địa hình, bản đồ địa chính, bản đồ quy hoạch…
• Nghiên cứu khoa học: Hỗ trợ các nghiên cứu về địa chất, thủy văn, khí tượng, môi trường,…
• Quản lý tài nguyên: Giúp quản lý hiệu quả các tài nguyên thiên nhiên như đất đai, rừng, khoáng sản. 

Theo khoản 1 điều 6 Nghị định 27/2019/NĐ-CP lưới độ cao quốc gia được xây dựng tuần tự từ hạng 1 đến hạng 4. Theo khoản 1 điều 6 Nghị định 27/2019/NĐ-CP

• Lưới độ cao hạng 1 bao gồm các đường hạng 1 được kết nối với nhau.
• Lưới độ cao hạng 2 bao gồm các đường hạng 2 liên kết với nhau hoặc kết hợp giữa các đường hạng 1 và hạng 2 để tạo thành các vòng khép kín.
• Các đường độ cao hạng 1 và 2 được bố trí dọc theo các tuyến giao thông chính, và ở những khu vực khó đi lại, các đường này được bố trí dọc theo các con đường đất ổn định hoặc dọc theo các con sông lớn.
• Lưới độ cao hạng 3 và 4 được phát triển từ các mốc hạng 1 và 2, được thiết kế dưới dạng các đường đơn hoặc các đường vòng khép kín.
• Trong trường hợp địa hình rất khó khăn, đường độ cao hạng 3 và 4 có thể được thiết kế dưới dạng đường treo, không khép kín với các đường hạng cao hơn.

>>> Xem thêm: Lưới toạ độ địa chính là gì 

Các thành phần của mạng lưới độ cao quốc gia

Một mạng lưới độ cao quốc gia thường bao gồm các thành phần sau:

• Mốc độ cao: Là các điểm đo đạc có giá trị độ cao đã được xác định chính xác.
• Thiết bị đo đạc: Các thiết bị chuyên dụng để đo độ cao như máy thủy bình, máy toàn đạc điện tử, máy GNSS RTK,…  
• Phần mềm: Các phần mềm chuyên dụng để xử lý dữ liệu đo đạc và tính toán độ cao.

Ứng dụng của mạng lưới tọa độ quốc gia

• Trắc địa và xây dựng:
  • Đo đạc: Xác định tọa độ các điểm mốc, tính toán khoảng cách, góc.
  • Lập bản đồ: Tạo ra các bản đồ địa hình, bản đồ địa chính, bản đồ chuyên đề.
  • Xây dựng công trình: Định vị công trình, kiểm soát chất lượng thi công, xác định khối lượng công việc.
  • Quản lý đất đai: Đăng ký đất đai, cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, giải quyết tranh chấp đất đai.

Ngoài trắc địa và xây dựng, mạng lưới tọa độ quốc gia còn được ứng dụng rộng rãi trong nhiều lĩnh vực khác của đời sống, bao gồm:

• Quản lý tài nguyên thiên nhiên:
  • Quản lý rừng: Xác định ranh giới rừng, theo dõi sự thay đổi diện tích rừng, lập kế hoạch khai thác và bảo vệ rừng.
  • Quản lý khoáng sản: Định vị các mỏ khoáng sản, lập bản đồ phân bố khoáng sản, quản lý khai thác.
  • Quản lý nguồn nước: Xác định vị trí các nguồn nước, theo dõi chất lượng nước, quản lý sử dụng nước.
• Ứng dụng dân sự:
  • Định vị: Các thiết bị di động, xe ô tô, tàu thuyền sử dụng mạng lưới tọa độ để xác định vị trí chính xác.
  • Điều hướng: Các ứng dụng bản đồ, định vị giúp người dùng tìm đường đi, lập kế hoạch hành trình.
  • Bản đồ trực tuyến: Cung cấp thông tin địa lý chi tiết, hình ảnh vệ tinh, bản đồ giao thông.
• Quốc phòng và an ninh:
  • Bản đồ quân sự: Lập bản đồ địa hình, xây dựng các mô hình địa lý phục vụ cho hoạt động quân sự.
  • Giám sát biên giới: Theo dõi hoạt động xâm nhập biên giới, bảo vệ an ninh quốc gia.
• Nghiên cứu khoa học:
  • Địa lý: Nghiên cứu các hiện tượng địa lý, biến đổi khí hậu, thiên tai.
  • Môi trường: Đánh giá chất lượng môi trường, theo dõi ô nhiễm.
• Quy hoạch đô thị:
  • Lập quy hoạch sử dụng đất, xây dựng các công trình hạ tầng.
  • Quản lý đô thị thông minh.

Xem thêm: Phương pháp toạ độ cực 

Lưới độ cao quốc gia đóng vai trò quan trọng trong hạ tầng trắc địa của một quốc gia, ảnh hưởng trực tiếp đến nhiều lĩnh vực từ xây dựng, giao thông đến nghiên cứu khoa học. 

Xem thêm: Dịch vụ đo đạc  bản đồ