Sử dụng máy đo sâu hồi âm đúng cách: Hướng dẫn chi tiết

Trong lĩnh vực đo đạc thủy văn, máy đo sâu hồi âm là thiết bị không thể thiếu, giúp xác định chính xác độ sâu lòng sông, hồ, biển hay đáy kênh mương. Tuy nhiên, để thiết bị hoạt động ổn định và cho ra kết quả chính xác, người dùng cần nắm rõ cách sử dụng máy đo sâu hồi âm đúng cách. Bài viết sau đây, do Việt Thanh Group tổng hợp, sẽ giúp bạn hiểu rõ từ nguyên lý, thao tác sử dụng đến các lưu ý quan trọng trong quá trình vận hành thiết bị, đặc biệt là dòng máy đo sâu HD Max II đang rất được ưa chuộng hiện nay.

Máy đo sâu hồi âm là gì?

Máy đo sâu hồi âm (Echo Sounder) là thiết bị ứng dụng sóng âm để đo khoảng cách từ đầu dò (thường gắn dưới đáy tàu hoặc phao) đến đáy nước. Máy hoạt động theo nguyên lý phát tín hiệu sóng âm từ đầu dò xuống đáy, sau đó thu lại sóng phản hồi để tính toán độ sâu dựa trên thời gian sóng âm truyền đi và quay về.

Máy đo sâu hồi âm có thể chia làm hai loại chính:

Đơn tia (Single Beam Echo Sounder): Phổ biến trong khảo sát sông hồ, kênh rạch, công trình thủy lợi.
Đa tia (Multibeam Echo Sounder): Dùng trong khảo sát biển sâu, khảo sát địa hình đáy biển chi tiết.

sử dụng máy đo sâu hồi âm đúng cách — Tìm hiểu máy đo sâu hồi âm

Tại sao cần sử dụng máy đo sâu đúng cách?

Việc sử dụng máy đo sâu hồi âm không đúng quy trình dễ dẫn đến:

Sai số lớn trong dữ liệu đo đạc.
Kết quả bị nhiễu hoặc mất tín hiệu.
Hư hỏng đầu dò hoặc các bộ phận điện tử của máy.
Không đảm bảo tiêu chuẩn kỹ thuật trong hồ sơ khảo sát thủy văn.

Vì vậy, việc vận hành máy đo sâu hồi âm đúng cách không chỉ giúp nâng cao chất lượng công trình mà còn góp phần tiết kiệm thời gian, chi phí thi công và bảo trì thiết bị.

>> Xem thêm: Lựa chọn tần số máy đo sâu : Hướng dẫn chi tiết để đảm bảo hiệu quả khảo sát

Hướng dẫn sử dụng máy đo sâu hồi âm đúng cách

Cẩn trọng khi kết nối cáp và vận chuyển thiết bị

Khi chuẩn bị máy đo sâu hồi âm để khảo sát, người vận hành cần đặc biệt cẩn thận khi cắm cáp tín hiệu và nguồn điện. Việc cắm sai vị trí có thể gây hỏng đầu nối hoặc chập cháy các linh kiện bên trong.

Trong quá trình vận chuyển, thiết bị cần được đặt trong hộp chống sốc hoặc túi chuyên dụng, tránh va đập mạnh – đặc biệt là đối với phần đầu dò (transducer) – bộ phận cực kỳ nhạy cảm với chấn động và nước.

Gắn đầu dò đúng kỹ thuật vào phương tiện khảo sát

Một bước quan trọng trong việc sử dụng máy đo sâu hồi âm đúng cách là lắp đặt đầu dò chính xác:

Đầu dò cần được gắn chắc chắn vào mạn tàu, thuyền, hoặc phao khảo sát bằng thanh kim loại chuyên dụng.
Phải đảm bảo đầu dò ngập hoàn toàn dưới mặt nước và tránh xa chân vịt hay nguồn gây nhiễu sóng.
Góc nghiêng đầu dò cần vuông góc với mặt nước để đảm bảo đường truyền tín hiệu thẳng đứng xuống đáy.

Việc gắn sai có thể khiến tín hiệu phản xạ yếu, mất dữ liệu hoặc gây sai lệch trong xác định độ sâu.

Quan sát điều kiện thủy văn khi tiến hành khảo sát

Trong quá trình sử dụng, các yếu tố thủy văn như sóng, dòng chảy, nhiệt độ và độ mặn của nước có thể ảnh hưởng đến khả năng truyền âm. Do đó, người khảo sát cần quan sát liên tục:

Tránh thực hiện đo khi sóng lớn, nước chảy mạnh.
Tùy chỉnh các thông số kỹ thuật của máy để phù hợp với điều kiện đo thực tế.

Đặc biệt, với các khu vực có dòng chảy ngầm hoặc dòng xoáy, dữ liệu trả về có thể nhiễu, cần có kỹ thuật hiệu chỉnh để đảm bảo độ tin cậy.

Hiểu và điều chỉnh thông số kỹ thuật hợp lý

Để sử dụng máy đo sâu hồi âm đúng cách, bạn cần hiểu rõ và điều chỉnh các thông số chính như:

Tần số sóng âm: Tần số cao (200kHz) phù hợp với nước nông; tần số thấp (33kHz) thích hợp cho nước sâu hoặc môi trường bùn cát.
Độ nhạy đầu dò (Gain): Tùy chỉnh để lọc nhiễu và thu tín hiệu phản xạ rõ nét.
Tốc độ phát tín hiệu (Ping rate): Điều chỉnh tùy vào độ sâu và mục tiêu đo đạc.

Máy đo sâu hiện đại thường hỗ trợ tự động điều chỉnh, nhưng người vận hành vẫn nên hiểu nguyên lý hoạt động để can thiệp khi cần thiết.

Calibrate thiết bị để đạt độ chính xác cao

Một trong những bước bắt buộc để đạt kết quả chính xác là hiệu chuẩn (calibration) máy đo sâu hồi âm trước khi đo:

Sử dụng thiết bị đo tốc độ âm thanh trong nước như Sound Velocity Probe hoặc Sound Velocity Profiler.
Có thể dùng phương pháp Bar Check để xác định vận tốc âm thanh trung bình trong cột nước.
Thực hiện đo ở nhiều điểm và độ sâu khác nhau để lấy được giá trị chuẩn.

Thông số vận tốc âm thanh chuẩn rất quan trọng, vì sai lệch dù nhỏ cũng gây sai số lớn về độ sâu, đặc biệt trong khảo sát quy mô lớn.

Điều chỉnh xung phát và kiểm tra nhận dạng đáy

Khi khảo sát vùng nước đục, nhiều bùn hoặc có độ sâu lớn, cần lưu ý:

Tăng độ dài xung phát (Pulse Width) trước khi nâng công suất phát tín hiệu.
Theo dõi kết quả hiển thị trên màn hình hoặc băng in để kiểm tra chất lượng phản xạ.
Quan sát tiến trình nhận dạng bề mặt đáy (Bottom Detection) để đảm bảo dữ liệu trả về đáng tin cậy.

Việc này giúp bạn tránh trường hợp tín hiệu bị dội ngược không rõ ràng, làm sai lệch số liệu.

Lưu trữ và xuất dữ liệu khảo sát đúng chuẩn

Hầu hết các máy đo sâu hồi âm hiện nay đều hỗ trợ:

Lưu dữ liệu dạng tập tin để tiện tra cứu, in ấn hoặc xử lý hậu kỳ.
Kết nối với phần mềm khảo sát chuyên dụng như HYPACK, HydroMagic,…
Đánh dấu các điểm quan trọng (Mark) để dễ dàng xuất báo cáo.

Lưu ý: luôn sao lưu dữ liệu khảo sát ngay sau khi hoàn thành để tránh mất mát.

Việt Thanh Group – Nhà phân phối máy đo sâu và hỗ trợ kỹ thuật toàn diện

Việt Thanh Group tự hào là đơn vị phân phối chính hãng dòng máy đo sâu hồi âm trong đó có model Hi-Target HD Max II, với đầy đủ phụ kiện, phần mềm đi kèm và dịch vụ hậu mãi uy tín. Ngoài ra, chúng tôi còn cung cấp dịch vụ cho thuê máy đo sâu hồi âm, phù hợp với các đơn vị thi công, tư vấn cần thiết bị trong thời gian ngắn hoặc theo từng dự án.

Khách hàng khi lựa chọn sản phẩm tại Việt Thanh sẽ được hướng dẫn vận hành tận tình, bảo hành chính hãng và hỗ trợ xử lý dữ liệu đầu ra. Với đội ngũ kỹ sư giàu kinh nghiệm, Việt Thanh Group cam kết mang đến giải pháp đo sâu chính xác, hiệu quả và tiết kiệm chi phí cho mọi công trình thủy văn.

> Tham khảo các máy đo sâu tốt nhất như: Hi-Target HD Lite, Hi-Target HD Max

Sử dụng máy đo sâu hồi âm đúng cách là yếu tố tiên quyết để đảm bảo độ chính xác trong công tác khảo sát thủy văn. Qua hướng dẫn chi tiết trong bài viết và với sự hỗ trợ từ thiết bị hiện đại như HD Max II, các kỹ sư, đơn vị tư vấn và thi công có thể yên tâm thực hiện các dự án dưới nước một cách hiệu quả và chuyên nghiệp.