Tìm hiểu thẩm quyền xác định ranh giới thửa đất và các quy định pháp lý 

Thẩm quyền xác định ranh giới thửa đất là một trong những yếu tố quan trọng trong quản lý và sử dụng đất đai, có ảnh hưởng trực tiếp đến quyền lợi và nghĩa vụ của người sử dụng đất. Quá trình này không chỉ phụ thuộc vào các tài liệu pháp lý mà còn được điều chỉnh bởi các quy định pháp lý cụ thể, từ giấy tờ pháp lý, hồ sơ địa chính đến thẩm quyền của cơ quan nhà nước có liên quan. Việc xác định chính xác ranh giới thửa đất là yếu tố cần thiết để bảo vệ quyền sử dụng đất đai, tránh tranh chấp và đảm bảo tính minh bạch trong các giao dịch đất đai.

>>> Xem thêm: Máy định vị 2 tần số RTK – Trợ thủ đắc lực trong việc đo đạc đất đai và lập bản đồ địa chính

Thẩm quyền xác định ranh giới thửa đất trong các tình huống tranh chấp

Trong các tình huống tranh chấp ranh giới thửa đất, việc xác định chính xác ranh giới là rất quan trọng để giải quyết các tranh chấp một cách công bằng và hợp lý. Pháp luật Việt Nam quy định thẩm quyền xác định ranh giới đất trong các tranh chấp cụ thể như sau:

UBND cấp xã, phường, thị trấn hòa giải tranh chấp ranh giới thửa đất

Khi tranh chấp về ranh giới thửa đất phát sinh, UBND cấp xã là cơ quan đầu tiên có thẩm quyền giải quyết. Theo Điều 202, Luật Đất đai 2013, UBND cấp xã có trách nhiệm tiếp nhận và hòa giải tranh chấp đất đai giữa các bên liên quan. Cụ thể:

• Trường hợp hòa giải thành công: Các bên có thể thống nhất được ranh giới thửa đất sau khi UBND cấp xã tiến hành hòa giải. UBND xã sẽ lập biên bản hòa giải và gửi cho các bên. Trường hợp không có sự đồng thuận, các bên sẽ có quyền yêu cầu các cơ quan chức năng khác giải quyết.
• Trường hợp hòa giải không thành công: UBND xã sẽ hướng dẫn các bên đưa tranh chấp ra Tòa án nhân dân hoặc các cơ quan có thẩm quyền khác.

Tòa án nhân dân giải quyết tranh chấp ranh giới thửa đất

Nếu hòa giải tại UBND cấp xã không thành công, các bên tranh chấp có thể yêu cầu Tòa án nhân dân giải quyết. Thẩm quyền của Tòa án nhân dân trong việc xác định ranh giới thửa đất được quy định rõ ràng tại Điều 202 Luật Đất đai 2013 và Điều 26 Bộ luật Tố tụng dân sự 2015. Tòa án có thể:

• Thẩm định hồ sơ, tài liệu liên quan: Tòa án sẽ xem xét các tài liệu liên quan đến quyền sử dụng đất như Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, bản đồ địa chính, hồ sơ đo đạc, giấy tờ hợp pháp của các bên.
• Sử dụng chứng cứ và thực tế: Tòa án có thể tổ chức các phiên xét xử và yêu cầu các bên cung cấp chứng cứ xác minh, làm rõ tranh chấp. Nếu cần thiết, tòa có thể yêu cầu thẩm định lại thực tế tại khu đất tranh chấp.
• Ra quyết định: Sau khi xét xử, tòa án sẽ ra quyết định có hiệu lực pháp luật về việc xác định ranh giới thửa đất, giúp giải quyết tranh chấp một cách hợp pháp và chính xác.

Cơ quan đo đạc, khảo sát đất đai (tổ chức có thẩm quyền)

Trong quá trình giải quyết tranh chấp ranh giới thửa đất, nếu có yêu cầu thẩm định lại, Tòa án hoặc UBND cấp xã có thể yêu cầu các cơ quan đo đạc, khảo sát thực hiện công việc đo vẽ, xác định lại ranh giới thửa đất. Các cơ quan đo đạc này phải đáp ứng các tiêu chuẩn pháp lý sau:

• Công ty đo đạc tư nhân hoặc tổ chức nhà nước có đủ điều kiện hành nghề: Được cấp phép và có chứng chỉ hành nghề trong lĩnh vực đo đạc và lập bản đồ.
• Tiến hành đo đạc: Các tổ chức này sẽ thực hiện việc đo đạc, khảo sát thực tế tại hiện trường, làm rõ sự phân chia giữa các thửa đất. Sau khi hoàn thành công việc đo đạc, tổ chức đo đạc sẽ lập báo cáo và cung cấp thông tin về ranh giới thửa đất cho cơ quan giải quyết tranh chấp (Tòa án hoặc UBND).

Trong công tác đo đạc và xác định ranh giới đất đai, các cơ quan chức năng có thể sử dụng thiết bị GPS RTK Hi-Target để đảm bảo độ chính xác và hiệu quả. Hi-Target là thương hiệu nổi bật trong lĩnh vực thiết bị định vị toàn cầu, các sản phẩm của hãng được các chuyên gia và kỹ sư đo đạc tin dùng nhờ vào chất lượng và tính năng vượt trội. Một số dòng sản phẩm tiêu biểu như: Hi-Target V200, Hi-Target vRTK,… cung cấp khả năng định vị với độ chính xác lên đến 2cm, giúp xác định chính xác các điểm mốc ranh giới đất ngay tại hiện trường. Từ đó, giúp các kỹ sư đo đạc và các cơ quan chức năng hoàn thành công việc nhanh chóng, chính xác, giảm thiểu sai sót trong các trường hợp tranh chấp đất đai.

Sở Tài nguyên và Môi trường (Sở TN&MT) cấp tỉnh

Trong những trường hợp tranh chấp phức tạp hoặc khi có sự thay đổi về các quy định pháp luật đất đai, Sở Tài nguyên và Môi trường cấp tỉnh sẽ có thẩm quyền giải quyết, đặc biệt trong các tình huống liên quan đến tranh chấp giữa các thửa đất có phạm vi rộng hoặc có ảnh hưởng đến nhiều thửa đất khác. Cụ thể:

• Thẩm quyền: Sở TN&MT có thể thẩm định lại ranh giới thửa đất trong các trường hợp tranh chấp lớn hoặc có sự thay đổi về quy hoạch. Cơ quan này có thẩm quyền xác minh các hồ sơ liên quan và tham gia hỗ trợ các cơ quan khác trong việc giải quyết tranh chấp.
• Chứng nhận ranh giới: Sau khi thẩm định, nếu cần thiết, Sở Tài nguyên và Môi trường cấp tỉnh sẽ cấp lại Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho các bên tranh chấp, nếu xét thấy có sự thay đổi ranh giới.

Hòa giải tranh chấp qua tổ chức hòa giải ở cơ sở

Trước khi đưa tranh chấp ra UBND xã hoặc Tòa án, các bên tranh chấp có thể lựa chọn phương án hòa giải ở cơ sở hoặc qua các tổ chức hòa giải khác. Quy trình này theo Điều 203 Luật Đất đai 2013, các bên tranh chấp có thể yêu cầu các tổ chức hòa giải hoặc sử dụng các dịch vụ của các trung gian giải quyết tranh chấp. Tổ chức hòa giải sẽ cố gắng tìm kiếm giải pháp để các bên thống nhất ranh giới mà không cần phải ra tòa án.

Các yếu tố ảnh hưởng tới thẩm quyền xác định ranh giới thửa đất

Việc xác định ranh giới thửa đất là một công việc hết sức quan trọng, liên quan trực tiếp đến quyền lợi của người sử dụng đất. Thẩm quyền xác định ranh giới thửa đất không chỉ dựa trên thực tế mà còn phải tuân thủ các quy định pháp lý chặt chẽ. Các yếu tố ảnh hưởng đến thẩm quyền xác định ranh giới thửa đất có thể kể đến như sau:

Giấy tờ pháp lý

Theo Điều 95, Luật Đất đai 2013: Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (sổ đỏ, sổ hồng), hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất là các tài liệu pháp lý chính để xác định quyền sử dụng và ranh giới thửa đất. Các giấy tờ này phải hợp pháp, rõ ràng và được công nhận bởi cơ quan nhà nước có thẩm quyền.

Hồ sơ địa chính và bản đồ địa chính

Theo Điều 12, Nghị định 43/2014/NĐ-CP: Hồ sơ địa chính và bản đồ địa chính là tài liệu kỹ thuật quan trọng để xác định vị trí, diện tích và ranh giới thửa đất. Các tài liệu này được lập và lưu trữ tại các cơ quan nhà nước có thẩm quyền, giúp đảm bảo tính chính xác trong việc phân định ranh giới.

Tình trạng sử dụng đất

Theo Điều 167, Luật Đất đai 2013: Tình trạng sử dụng đất thực tế có thể ảnh hưởng đến việc xác định ranh giới, đặc biệt khi có tranh chấp hoặc thay đổi quy hoạch. Trong trường hợp này, việc điều chỉnh ranh giới đất có thể cần thiết để đảm bảo tính hợp pháp và chính xác.

Cơ quan có thẩm quyền

Theo Điều 10, Nghị định 43/2014/NĐ-CP: Các cơ quan nhà nước có thẩm quyền như Văn phòng đăng ký đất đai và Phòng Tài nguyên và Môi trường cấp huyện có trách nhiệm xác nhận hồ sơ, đo đạc và xác định ranh giới thửa đất. Các quyết định của các cơ quan này có giá trị pháp lý cao và đảm bảo tính chính xác trong việc xác định ranh giới.

Quy định pháp luật về đất đai

Theo Điều 3, Luật Đất đai 2013: Các quy định của Luật Đất đai và các văn bản hướng dẫn thi hành là cơ sở pháp lý quan trọng để thực hiện quy trình xác định ranh giới đất. Những quy định này bảo đảm tính minh bạch và hợp pháp trong quá trình giải quyết các vấn đề liên quan đến đất đai.

>>> Xem thêm: Hướng dẫn biên tập bản đồ trong ArcGIS chi tiết, dễ hiểu

Thẩm quyền xác định ranh giới thửa đất đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ quyền lợi của người sử dụng đất và đảm bảo sự minh bạch trong quản lý đất đai. Việc tuân thủ các quy định pháp lý về giấy tờ, hồ sơ địa chính và thẩm quyền của cơ quan nhà nước giúp xác định chính xác ranh giới thửa đất, giảm thiểu tranh chấp và thúc đẩy sự phát triển bền vững của thị trường bất động sản.