Quy chuẩn hạ tầng kỹ thuật: Cơ sở bắt buộc

Trong quá trình phát triển đô thị, hạ tầng kỹ thuật đóng vai trò xương sống, đảm bảo sự vận hành hiệu quả và bền vững cho toàn bộ không gian sống. Tuy nhiên, để xây dựng hệ thống hạ tầng đúng chuẩn, đồng bộ và đảm bảo an toàn – hiệu quả – tiết kiệm, thì việc tuân thủ quy chuẩn hạ tầng kỹ thuật là yêu cầu bắt buộc đối với mọi chủ đầu tư, đơn vị thiết kế và công cụ hỗ trợ như máy định vị 2 tần số RTK để đảm bảo dữ liệu chính xác. Hãy cùng Việt Thanh Group tìm hiểu về quy chuẩn hạ tầng kỹ thuật.

Quy chuẩn hạ tầng kỹ thuật là gì?

Quy chuẩn hạ tầng kỹ thuật là tập hợp các quy định kỹ thuật bắt buộc áp dụng trong thiết kế, xây dựng, vận hành và quản lý hệ thống hạ tầng kỹ thuật đô thị và nông thôn. Quy chuẩn này do Bộ Xây dựng ban hành, có giá trị pháp lý toàn quốc, và là căn cứ để thẩm định các dự án xây dựng hạ tầng.

Các lĩnh vực chính được điều chỉnh trong hệ thống quy chuẩn hạ tầng kỹ thuật bao gồm:

Giao thông đô thị
Cấp – thoát nước
Chiếu sáng công cộng
Thu gom – xử lý chất thải rắn
Nghĩa trang đô thị
Viễn thông – hạ tầng kỹ thuật ngầm
San nền và thoát nước mặt
Quy hoạch mạng lưới kỹ thuật hạ tầng

Trong giai đoạn khảo sát hiện trạng và lập quy hoạch chi tiết, việc sử dụng thiết bị định vị chính xác như Máy GNSS RTK Satlab SL7 giúp thu thập dữ liệu địa hình nhanh chóng và chuẩn xác, hỗ trợ các đơn vị tư vấn thiết kế bám sát quy chuẩn từ giai đoạn đầu tiên.

>>>Xem thêm: Tra cứu hồ sơ văn phòng đăng ký đất đai: Hướng dẫn đầy đủ và chính xác nhất

Hệ thống quy chuẩn hạ tầng kỹ thuật tại Việt Nam

Tại Việt Nam, các quy chuẩn hạ tầng kỹ thuật nổi bật, được áp dụng phổ biến trong các dự án bao gồm:

QCVN 01:2021/BXD – Quy chuẩn quy hoạch xây dựng
Điều chỉnh chung về tổ chức không gian đô thị, quy mô dân số, mật độ xây dựng, hệ thống hạ tầng kỹ thuật và xã hội.
QCVN 07:2010/BXD – Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về các công trình hạ tầng kỹ thuật đô thị, bao gồm 7 phần:
- Phần 1: Công trình giao thông
- Phần 2: Cấp nước
- Phần 3: Thoát nước
- Phần 4: Chất thải rắn
- Phần 5: Nghĩa trang
- Phần 6: Chiếu sáng đô thị
- Phần 7: Hạ tầng viễn thông thụ động
QCVN 06:2022/BXD – Quy chuẩn an toàn cháy cho nhà và công trình, liên quan đến bố trí hạ tầng cấp nước chữa cháy, lối thoát nạn, trụ cứu hỏa…
Các quy chuẩn chuyên ngành khác như: QCVN 08:2008/BXD (nước thải), QCVN 33:2011/BYT (nước sạch sinh hoạt)…

Đặc biệt với các công trình hạ tầng kỹ thuật lớn như khu đô thị, nhà máy hay khu công nghiệp, sai lệch dù nhỏ về cao độ, vị trí đường ống, hệ thống ngầm… đều có thể dẫn đến sai số nghiêm trọng. Nhờ khả năng đo đạc thời gian thực và sai số thấp, Máy GNSS RTK Satlab Freyja là công cụ hỗ trợ đắc lực trong thi công và giám sát hiện trường, giúp đảm bảo các hạng mục được triển khai đúng theo hồ sơ thiết kế và quy chuẩn kỹ thuật được quy định bởi Bộ Xây dựng.

>>>Xem thêm: Hồ sơ đăng ký đất đai lần đầu: Những điều bạn cần biết

Vai trò của quy chuẩn hạ tầng kỹ thuật trong xây dựng và quy hoạch

Đảm bảo an toàn và chất lượng công trình lâu dài

Các quy chuẩn hạ tầng kỹ thuật được xây dựng dựa trên nghiên cứu thực tiễn, tiêu chuẩn quốc tế và điều kiện đặc thù của Việt Nam, nhằm thiết lập một “chuẩn mực bắt buộc” trong quá trình thiết kế, thi công và quản lý các hệ thống hạ tầng. Những quy định này bao gồm yêu cầu cụ thể về vật liệu sử dụng, kích thước tối thiểu, khoảng cách an toàn, tải trọng chịu lực, khả năng chịu nước, chống ăn mòn, v.v.

Việc tuân thủ các tiêu chí kỹ thuật này giúp đảm bảo độ bền vững, ổn định công trình, hạn chế sự cố kỹ thuật và các rủi ro như sụt lún, hỏng hóc hệ thống cấp – thoát nước, tắc nghẽn cống rãnh, chập cháy hệ thống điện ngầm… Đặc biệt với các công trình lớn như khu đô thị mới, nhà máy, khu công nghiệp, việc thực hiện đúng quy chuẩn sẽ tạo tiền đề cho vận hành trơn tru, giảm chi phí sửa chữa – bảo trì và tăng tuổi thọ toàn hệ thống.

Nâng cao hiệu quả sử dụng đất và bảo đảm đồng bộ trong quy hoạch

Một trong những vai trò quan trọng của quy chuẩn hạ tầng kỹ thuật là đảm bảo tính đồng bộ, hợp lý và tiết kiệm tài nguyên đất đai trong quy hoạch và phát triển đô thị. Khi tất cả các yếu tố như đường giao thông, hành lang kỹ thuật, hệ thống cấp thoát nước, xử lý chất thải, chiếu sáng công cộng… đều được bố trí theo đúng tiêu chuẩn, không gian đô thị sẽ phát triển cân đối, có tổ chức và dễ mở rộng trong tương lai.

Việc tuân thủ quy chuẩn giúp tránh tình trạng quy hoạch chồng chéo, đập đi làm lại, giảm thiểu các mâu thuẫn trong khai thác sử dụng đất. Các khu dân cư, khu công nghiệp, dịch vụ thương mại sẽ có cấu trúc hạ tầng rõ ràng, hợp lý, dễ kết nối và có khả năng tích hợp với các khu vực lân cận. Nhờ đó, hiệu suất sử dụng đất tăng lên, không gian sống trở nên thông thoáng, thuận tiện và an toàn cho người dân.

Căn cứ pháp lý trong kiểm tra, nghiệm thu và cấp phép đầu tư xây dựng

Các quy chuẩn kỹ thuật đóng vai trò như cơ sở pháp lý bắt buộc trong quy trình cấp phép, kiểm tra và nghiệm thu công trình. Bất kỳ một dự án xây dựng, dù là khu đô thị, nhà ở xã hội, tuyến đường giao thông hay hệ thống xử lý nước thải, đều phải được thẩm định dựa trên các tiêu chuẩn kỹ thuật đã được ban hành.

Cơ quan quản lý nhà nước sẽ căn cứ vào các quy chuẩn này để:

Thẩm định hồ sơ thiết kế kỹ thuật trước khi cấp phép xây dựng.
Kiểm tra chất lượng thi công ngoài thực địa, đảm bảo đúng tiêu chuẩn an toàn – vận hành.
Nghiệm thu hoàn công trước khi cho phép đưa công trình vào sử dụng.
Giám sát hoạt động vận hành định kỳ và yêu cầu chỉnh sửa nếu sai lệch với quy chuẩn.

Chính vì vậy, việc nắm vững và thực hiện đúng các quy chuẩn hạ tầng kỹ thuật không chỉ giúp doanh nghiệp rút ngắn thời gian xin phép đầu tư, mà còn hạn chế tối đa các rủi ro về pháp lý và tài chính trong suốt vòng đời dự án.

Một số quy định quan trọng trong quy chuẩn hạ tầng kỹ thuật

Giao thông đô thị (QCVN 07-1:2016/BXD)

Mặt cắt đường phải đảm bảo đủ làn xe, vỉa hè, hành lang kỹ thuật.
Đảm bảo khoảng cách giữa các tuyến đường giao nhau, điểm quay đầu xe.
Bố trí bãi đỗ xe, đường dành cho người khuyết tật theo tiêu chuẩn.

Cấp – thoát nước (QCVN 07-2 và 07-3:2016/BXD)

Đường ống cấp nước phải có đường kính tối thiểu 100mm ở khu dân cư.
Phải bố trí hố ga, trạm bơm, hệ thống tách nước mưa và nước thải riêng biệt.
Mương thoát nước phải đảm bảo độ dốc tự chảy và chống ngập.

Hạ tầng ngầm – viễn thông (QCVN 07-7:2016/BXD)

Các tuyến cáp điện, cáp viễn thông phải được đặt ngầm theo hành lang kỹ thuật.
Bố trí tủ đấu nối, trạm kỹ thuật, hộp đấu dây tại vị trí thuận tiện cho bảo trì.

Thách thức và giải pháp khi áp dụng quy chuẩn hạ tầng kỹ thuật

Thách thức:

Sự chênh lệch về năng lực áp dụng giữa các địa phương.
Thiếu đồng bộ giữa các bộ quy chuẩn cũ và mới.
Chi phí đầu tư cao cho việc nâng cấp hạ tầng đáp ứng đúng quy chuẩn.

Giải pháp:

Đào tạo, tập huấn cán bộ chuyên môn tại địa phương.
Đồng bộ hóa quy chuẩn với các công nghệ mới như BIM, GIS.
Tăng cường kiểm tra – giám sát từ khâu quy hoạch đến thi công.

Quy chuẩn hạ tầng kỹ thuật không chỉ là một bộ tài liệu kỹ thuật, mà còn là “kim chỉ nam” trong mọi dự án phát triển đô thị và xây dựng công trình. Việc tuân thủ đầy đủ các quy chuẩn này giúp đảm bảo sự an toàn, bền vững và phát triển đồng bộ cho cộng đồng dân cư. Với sự phát triển của công nghệ và xu hướng đô thị thông minh, việc cập nhật và áp dụng đúng quy chuẩn sẽ là chìa khóa để xây dựng môi trường sống hiện đại, tiện nghi và thân thiện với người dân.