Các phương pháp xác định vị trí tàu phổ biến nhất hiện nay

Trong ngành hàng hải, việc xác định chính xác vị trí tàu là yếu tố vô cùng quan trọng để đảm bảo an toàn, tiết kiệm thời gian và tối ưu hóa hành trình. Với sự phát triển không ngừng của công nghệ, hiện nay có các phương pháp xác định vị trí tàu khác nhau. Trong đó, máy định vị GPS cầm tay là một công cụ hữu ích được các thuyền trưởng và thủy thủ sử dụng để xác định vị trí tàu một cách chính xác và hiệu quả.

Tầm quan trọng của việc xác định vị trí tàu

các phương pháp xác định vị trí tàu — Xác định vị trí tàu trên biển

Trong hoạt động hàng hải, việc xác định chính xác vị trí tàu là yêu cầu cơ bản giúp đảm bảo an toàn cho hành trình. Vị trí tàu cần được xác định chính xác để:

Tăng cường an toàn: Tránh va chạm với các tàu khác, bãi đá ngầm hay khu vực có điều kiện biển nguy hiểm.
Quản lý hành trình hiệu quả: Xác định rõ ràng vị trí tàu giúp tối ưu hóa tuyến đường, giảm chi phí nhiên liệu và tiết kiệm thời gian.
Tuân thủ quy định pháp lý: Các tàu phải tuân thủ các quy định về vùng biển và điều kiện vận hành, đòi hỏi việc xác định vị trí phải chính xác.

Các phương pháp xác định vị trí tàu đã phát triển mạnh mẽ từ những công cụ đơn giản như la bàn đến các hệ thống định vị GPS hiện đại. Việc ứng dụng công nghệ tiên tiến không chỉ giúp nâng cao độ chính xác mà còn tăng cường tính ổn định trong các điều kiện thời tiết khắc nghiệt.

Các phương pháp xác định vị trí tàu

Dùng hệ thống định vị GPS

Một trong những phương pháp xác định vị trí tàu chính xác và phổ biến nhất hiện nay chính là sử dụng hệ thống định vị toàn cầu (GPS). Hệ thống này hoạt động dựa trên việc sử dụng tín hiệu từ các vệ tinh trên quỹ đạo quanh Trái Đất để xác định tọa độ địa lý chính xác của tàu.

Ưu điểm của hệ thống GPS:

Độ chính xác cao: GPS có thể xác định vị trí tàu với độ chính xác lên đến vài mét, và thậm chí dưới 1 mét khi sử dụng các thiết bị GPS cầm tay chuyên dụng. Độ chính xác này giúp các thuyền trưởng và thủy thủ có thể định vị tàu một cách chính xác, ngay cả trong những điều kiện khắc nghiệt.
Dễ sử dụng: Các thiết bị GPS cầm tay hiện nay rất dễ sử dụng và có thể mang theo trên tàu. Máy định vị GPS cầm tay Garmin cung cấp thông tin về vị trí tàu liên tục và kịp thời, giúp các thủy thủ luôn nắm bắt được thông tin cần thiết.
Khả năng hoạt động trong mọi điều kiện thời tiết: GPS hoạt động hiệu quả ngay cả trong những điều kiện thời tiết xấu như mưa lớn, sương mù hay bão. Hệ thống này không bị ảnh hưởng bởi điều kiện thời tiết, giúp thuyền trưởng luôn có được thông tin định vị chính xác dù tàu đang ở vùng biển động hay trong tầm nhìn hạn chế.

Máy định vị GPS cầm tay là lựa chọn lý tưởng cho các thuyền trưởng và thủy thủ, bởi tính di động, dễ sử dụng và chi phí hợp lý. Những thiết bị này rất phù hợp để sử dụng trong các tình huống khẩn cấp, khi tàu cần xác định vị trí nhanh chóng hoặc khi tàu di chuyển qua những vùng biển chưa được vẽ rõ ràng trên bản đồ hải đồ.

Các máy GPS cầm tay hiện nay như máy định vị GPS cầm tay Garmin Montana 700, Máy Định Vị GPS Cầm Tay Garmin eTrex 22x còn được trang bị nhiều tính năng hữu ích như theo dõi hành trình, lưu trữ tọa độ, kết nối với các thiết bị khác như máy đo độ sâu hay cảm biến khí tượng. Điều này giúp tăng cường khả năng hỗ trợ trong quá trình vận hành tàu, từ đó nâng cao độ an toàn và hiệu quả trong hoạt động hàng hải.

>> Xem thêm: Máy định vị GPS là gì? Các loại máy định vị GPS phổ biến hiện nay

Sử dụng la bàn và đo góc hướng

Trước khi công nghệ GPS phát triển và trở nên phổ biến, các thuyền trưởng thường sử dụng la bàn và đo góc hướng như là phương pháp chủ yếu để xác định vị trí của tàu. La bàn giúp xác định hướng di chuyển của tàu, trong khi việc đo góc với các điểm cố định trên bờ hoặc các tàu khác giúp ước tính vị trí.

Ưu điểm của phương pháp này:

Đơn giản và dễ dàng thực hiện: La bàn là một công cụ dễ sử dụng và không đòi hỏi quá nhiều kỹ thuật phức tạp. Việc đo góc với các vật thể cố định cũng không yêu cầu nhiều thiết bị đắt tiền.

Nhược điểm của phương pháp này:

Độ chính xác thấp: Phương pháp này phụ thuộc nhiều vào khả năng ước lượng và kinh nghiệm của thuyền trưởng. Độ chính xác không cao và việc xác định vị trí có thể sai lệch nếu các phép đo không chính xác.
Khó khăn trong điều kiện biển động hoặc tầm nhìn kém: Khi tàu đi qua các vùng biển xa xôi hoặc vào những ngày thời tiết xấu, việc đo góc và sử dụng la bàn trở nên khó khăn và ít hiệu quả hơn.

Hệ thống định vị hải dương (Loran-C)

Loran-C (Long Range Navigation) là một hệ thống định vị hải dương sử dụng sóng vô tuyến tần số thấp để xác định vị trí tàu. Các trạm phát sóng cố định trên bờ sẽ phát tín hiệu và tàu nhận tín hiệu này để tính toán vị trí của mình dựa trên sự chênh lệch thời gian mà tín hiệu mất đi từ trạm đến tàu.

Ưu điểm của Loran-C:

Hoạt động hiệu quả trong các khu vực biển mở: Hệ thống Loran-C rất hiệu quả trong việc cung cấp vị trí tàu tại các vùng biển rộng lớn, nơi có ít tín hiệu từ các trạm vô tuyến khác.

Nhược điểm của Loran-C:

Độ chính xác thấp hơn GPS: Mặc dù Loran-C có thể cung cấp vị trí tàu, nhưng độ chính xác của nó không thể sánh với GPS. Đặc biệt, trong các khu vực có nhiều trạm phát sóng hoặc nhiều vật thể ảnh hưởng, tín hiệu có thể bị nhiễu loạn.
Không phổ biến và đang dần bị thay thế: Loran-C hiện đã dần được thay thế bởi GPS và các hệ thống vệ tinh khác vì sự phát triển vượt bậc của công nghệ định vị toàn cầu.

Hệ thống AIS (Automatic Identification System)

Hệ thống AIS là một công nghệ định vị tự động sử dụng sóng vô tuyến để trao đổi thông tin giữa các tàu và trạm bờ. Hệ thống này giúp tàu phát sóng thông tin về vị trí, tốc độ, hướng đi, và các thông số quan trọng khác, nhằm tạo điều kiện cho các tàu khác và các cơ quan quản lý theo dõi, xác định và điều phối tàu trên biển.

Ưu điểm của AIS:

Giảm nguy cơ va chạm: Hệ thống AIS giúp các tàu nhận diện nhau và tránh va chạm trong các khu vực có mật độ tàu cao, đặc biệt là trong các cảng hoặc vùng biển hẹp.
Dễ dàng kết nối với các hệ thống khác: AIS có thể kết nối với các hệ thống radar, GPS và các thiết bị khác để tạo thành một mạng lưới theo dõi định vị tàu toàn diện.

Nhược điểm của AIS:

Chỉ có hiệu quả trong phạm vi ngắn: AIS không thể xác định vị trí tàu trong phạm vi quá xa. Do đó, nó không thể thay thế các hệ thống định vị toàn cầu như GPS trong mọi trường hợp.
Cần trang bị thiết bị chuyên dụng: Để sử dụng AIS, tàu cần được trang bị hệ thống nhận và phát sóng AIS, điều này có thể tăng chi phí.

>> Xem thêm: App định vị tàu biển: giải pháp theo dõi hành trình chính xác nhất

Hệ thống Radar

Radar là một công cụ thiết yếu trong ngành hàng hải giúp xác định vị trí tàu và các vật thể xung quanh trong tầm nhìn gần. Hệ thống radar sử dụng sóng vô tuyến để phát hiện và theo dõi các vật thể, bao gồm tàu khác, đá ngầm hoặc các chướng ngại vật khác trên biển. Radar rất hữu ích trong điều kiện thời tiết xấu, khi tầm nhìn bị hạn chế do sương mù hoặc mưa.

Ưu điểm của radar:

Khả năng phát hiện vật thể trong tầm nhìn gần: Radar giúp nhận diện các vật thể xung quanh tàu trong phạm vi gần, giúp tránh va chạm khi điều kiện tầm nhìn kém.
Hữu ích trong thời tiết xấu: Radar không bị ảnh hưởng bởi điều kiện thời tiết như mưa, sương mù hay bão.

Nhược điểm của radar:

Không cung cấp tọa độ chính xác: Radar không thể cung cấp vị trí chính xác như GPS, mà chỉ giúp xác định khoảng cách và hướng đi của các đối tượng xung quanh tàu.
Chỉ hoạt động trong phạm vi ngắn: Radar không thể theo dõi tàu ở khoảng cách xa như GPS, mà chủ yếu phát hiện vật thể trong phạm vi từ vài hải lý trở lại.

>> Xem thêm: Viễn thám radar và ứng dụng công nghệ GNSS RTK

Việc xác định vị trí tàu là yếu tố quan trọng trong hoạt động hàng hải để đảm bảo an toàn, hiệu quả và tránh rủi ro. Các phương pháp xác định vị trí tàu hiện nay rất đa dạng, từ các công nghệ đơn giản như la bàn và đo góc, đến các hệ thống hiện đại như GPS, AIS, radar và Loran-C. Trong đó, máy định vị GPS cầm tay đóng vai trò quan trọng trong việc giúp thuyền trưởng và thủy thủ xác định chính xác vị trí tàu. Việt Thanh Group chuyên cung cấp các thiết bị đo đạc chính hãng, giá rẻ như máy thuỷ bình, máy GNSS RTK, máy toàn đạc điện tử,…và dịch vụ cho thuê thiết bị đo đạc