Công tác trắc đạc trong xây dựng và các phương pháp trắc đạc hiện đại 

Công tác trắc đạc trong xây dựng (còn gọi là công tác trắc địa) là một khâu quan trọng trong quy trình khảo sát, thiết kế, thi công xây lắp công trình trên mặt bằng xây dựng. Công tác này được thực hiện theo một đề cương hoặc phương án kỹ thuật đã được phê duyệt và phù hợp với tiến độ chung của các giai đoạn khảo sát, thiết kế, xây lắp, đánh giá độ ổn định và bảo trì công trình. Hãy cùng Việt Thanh Group tìm hiểu vai trò cũng như các phương pháp trắc đạc hiện nay qua bài viết dưới đây. 

Vai trò của công tác trắc đạc trong xây dựng

Công tác trắc đạc đóng vai trò nền tảng trong việc đảm bảo chất lượng, tiến độ và an toàn cho mọi công trình xây dựng. Nó cung cấp thông tin chính xác về địa hình, địa vật khu vực thi công, giúp các nhà thầu:

• Lập bản vẽ thiết kế chi tiết và chính xác: Đảm bảo bố trí các hạng mục công trình đúng vị trí, kích thước, cao độ theo yêu cầu thiết kế.
• Theo dõi và kiểm soát tiến độ thi công hiệu quả: Giúp dự án được hoàn thành đúng tiến độ và hạn chế tối đa sai sót.
• Phát hiện và xử lý kịp thời các vấn đề tiềm ẩn: Tránh các sự cố thi công do sai sót về mặt bằng hoặc địa hình.
• Tiết kiệm chi phí và vật liệu xây dựng: Sử dụng vật liệu hiệu quả, hạn chế lãng phí do sai sót trong thi công.

>>> Xem thêm: Trắc đạc công trình vai trò công tác và các thiết bị

Các giai đoạn trong công tác trắc địa trong xây dựng công trình

Công tác trắc địa đóng vai trò then chốt trong việc đảm bảo chất lượng, tiến độ và an toàn cho mọi công trình xây dựng. Được chia thành 3 giai đoạn chính, mỗi giai đoạn đảm nhận những nhiệm vụ quan trọng:

a) Giai đoạn khảo sát trắc địa và địa hình phục vụ thiết kế công trình:

• Mục tiêu: Thu thập thông tin địa hình, địa vật chi tiết và chính xác khu vực thi công để phục vụ cho việc lập bản vẽ thiết kế.
• Nội dung công việc:
  • Thành lập lưới khống chế mặt bằng và độ cao: Xác định các điểm mốc, điểm cao trình làm cơ sở cho việc đo đạc, xác định vị trí và cao độ các chi tiết khác trên mặt bằng.
  • Đo vẽ bản đồ địa hình tỷ lệ lớn: Lập bản đồ chi tiết thể hiện địa hình, địa vật, đường ranh giới, mốc giới, cao độ,… khu vực thi công.
  • Thu thập dữ liệu địa chất, thủy văn: Phân tích đặc điểm địa chất, thủy văn khu vực thi công để đánh giá khả năng chịu tải, ảnh hưởng đến thiết kế công trình.
  • Lập báo cáo nghiên cứu khả thi và thiết kế kỹ thuật thi công: Cung cấp dữ liệu trắc địa, thông tin địa hình, địa chất,… để lập báo cáo nghiên cứu khả thi và thiết kế kỹ thuật thi công chi tiết.

b) Giai đoạn trắc địa phục vụ thi công xây lắp công trình:

• Mục tiêu: Bố trí chính xác các hạng mục công trình theo bản vẽ thiết kế, đảm bảo chất lượng và tiến độ thi công.
• Nội dung công việc:
  • Thành lập lưới khống chế thi công: Xác định các điểm mốc, điểm cao trình phục vụ cho việc bố trí chi tiết các hạng mục công trình.
  • Bố trí chi tiết các hạng mục công trình: Xác định vị trí, cao độ chính xác của từng hạng mục công trình theo bản vẽ thiết kế.
  • Kiểm tra kích thước hình học và căn chỉnh các kết cấu công trình: Đảm bảo các kết cấu công trình được thi công đúng kích thước, vị trí, cao độ theo thiết kế.
  • Đo vẽ hoàn công công trình: Lập bản vẽ hoàn công thể hiện vị trí, cao độ thực tế của các hạng mục công trình sau khi thi công.

c) Giai đoạn trắc địa phục vụ quan trắc biến dạng công trình:

• Mục tiêu: Theo dõi, đánh giá độ ổn định của công trình trong quá trình vận hành, khai thác.
• Nội dung công việc:
  • Thành lập lưới khống chế cơ sở, lưới mốc chuẩn và mốc kiểm tra: Xác định các điểm mốc, điểm cao trình làm cơ sở cho việc theo dõi, đo đạc biến dạng công trình.
  • Đo đạc, lập báo cáo biến dạng công trình: Định kỳ đo đạc vị trí, cao độ của các mốc kiểm tra, so sánh với dữ liệu ban đầu để xác định biến dạng của công trình.
  • Phân tích, đánh giá độ ổn định công trình: Dựa vào kết quả đo đạc, lập báo cáo đánh giá độ ổn định của công trình, đề xuất các biện pháp xử lý nếu cần thiết.

Các phương pháp trắc đạc hiện đại được sử dụng trong xây dựng

Công nghệ trắc đạc không ngừng phát triển, mang đến nhiều phương pháp hiện đại, hiệu quả hơn:

• Trắc địa vệ tinh (GPS): Sử dụng hệ thống định vị toàn cầu với máy GPS RTK để xác định vị trí và cao độ chính xác cao.
• Trắc địa ảnh chụp: Sử dụng ảnh chụp từ máy bay UAV hoặc vệ tinh để lập bản đồ địa hình chi tiết và đo đạc các chi tiết công trình.
• Trắc địa quét laser: Sử dụng máy quét laser để tạo ra mô hình 3D chi tiết của khu vực thi công, giúp mô phỏng và kiểm soát thi công hiệu quả.

Công tác trắc địa đóng vai trò vô cùng quan trọng trong suốt quá trình xây dựng công trình, từ giai đoạn khảo sát, thiết kế đến thi công và vận hành. Việc thực hiện đầy đủ, chính xác các công tác trắc địa sẽ góp phần đảm bảo chất lượng, tiến độ, an toàn và hiệu quả cho công trình.