Hướng dẫn đưa ký hiệu hiện trạng trên bản đồ ArcGIS

Trong lĩnh vực bản đồ và hệ thống thông tin địa lý (GIS), việc đưa ký hiệu hiện trạng lên bản đồ ArcGIS là bước quan trọng nhằm thể hiện rõ ràng các yếu tố thực tế ngoài hiện trường như: nhà ở, đường giao thông, sông ngòi, cây xanh, công trình công cộng… Việc thể hiện các yếu tố này bằng ký hiệu trực quan không chỉ giúp bản đồ dễ đọc hơn mà còn hỗ trợ người dùng trong công tác quy hoạch, khảo sát và và công cụ hỗ trợ như máy định vị 2 tần số RTK để đảm bảo dữ liệu chính xác. Hãy cùng Việt Thanh Group tìm hiểu về đưa ký hiệu hiện trạng trên bản đồ Arcgis.

Hướng dẫn đưa ký hiệu hiện trạng lên bản đồ ArcGIS

Đưa ký hiệu hiện trạng trên bản đồ Arcgis

Ký hiệu hiện trạng là những biểu tượng đồ họa (symbols) được quy ước để thể hiện các đối tượng thực tế trên bản đồ như:

Nhà dân, trường học, trụ sở hành chính
Đường nhựa, đường đất, sông, mương
Khu đất trống, cây xanh, công trình xây dựng…

Ký hiệu được phân loại thành các dạng:

Point (điểm) – như cột điện, cây, giếng
Line (đường) – như đường giao thông, sông suối
Polygon (vùng) – như khu dân cư, ao hồ, lô đất

Bước 1: Chuẩn bị dữ liệu bản đồ

Mở phần mềm ArcGIS và tải lớp dữ liệu cần hiển thị ký hiệu hiện trạng (thường là shapefile hoặc feature class).

Bước 2: Truy cập vào bảng thuộc tính

Click chuột phải vào lớp dữ liệu → Open Attribute Table → kiểm tra các trường thông tin như: Loại công trình, trạng thái sử dụng, mã hiệu…

Bước 3: Thiết lập ký hiệu

Click chuột phải vào lớp dữ liệu → Properties → tab Symbology
Chọn kiểu hiển thị phù hợp: Categories, Quantities, hoặc Unique Values (giá trị riêng biệt)
Gán mỗi loại hiện trạng (ví dụ: đất ở, đất trồng cây, đất công cộng…) một biểu tượng riêng (color, shape, pattern)

Bước 4: Tùy chỉnh biểu tượng

Bạn có thể chọn các symbol mặc định hoặc tạo mới symbol tùy chỉnh:

Chọn màu sắc, hình dạng, độ trong suốt
Tải các file symbol chuẩn theo ngành nếu cần (có thể tìm từ Sở TN&MT hoặc chuẩn QĐ địa phương)

Bước 5: Lưu và xuất bản đồ

Sau khi hoàn tất việc ký hiệu, bạn có thể:

Lưu layer file để sử dụng lại
Xuất bản đồ sang PDF, PNG hoặc in ấn phục vụ trình bày, hồ sơ kỹ thuật

Trong quá trình số hóa bản đồ và cập nhật hiện trạng sử dụng đất, việc đưa ký hiệu hiện trạng lên bản đồ ArcGIS đòi hỏi độ chính xác cao cả về tọa độ lẫn thông tin hiển thị. Sử dụng Máy GNSS RTK Satlab Freyja là giải pháp lý tưởng để đo đạc, xác định vị trí thực địa nhanh chóng, chính xác đến từng cm.

>>>Xem thêm: Đăng ký tọa độ bản đồ trong MapInfo: Hướng dẫn chi tiết và dễ hiểu cho người mới

Ứng dụng trong thực tế của ký hiệu hiện trạng trên bản đồ Arcgis

Việc đưa ký hiệu hiện trạng lên bản đồ trong phần mềm ArcGIS không chỉ là bước kỹ thuật đơn thuần mà còn đóng vai trò quan trọng trong việc trực quan hóa dữ liệu không gian, giúp người sử dụng bản đồ hiểu rõ và nhanh chóng nắm bắt thông tin cần thiết. Tính ứng dụng của công việc này thể hiện rõ nét trong nhiều lĩnh vực quản lý, quy hoạch và phát triển như sau:

Quy hoạch đô thị và phát triển hạ tầng kỹ thuật

Trong quy hoạch đô thị, bản đồ hiện trạng là cơ sở để đưa ra các quyết định về:

Vị trí quy hoạch xây dựng mới (khu dân cư, công trình công cộng, khu công nghiệp…)
Cải tạo hạ tầng kỹ thuật như hệ thống giao thông, cấp thoát nước, chiếu sáng đô thị
Dự báo phát triển không gian đô thị, mở rộng ranh giới hành chính

Việc sử dụng ký hiệu hiện trạng rõ ràng, đồng bộ trên bản đồ giúp các nhà quy hoạch dễ dàng xác định hiện trạng sử dụng đất, phân bố dân cư và từ đó đưa ra các phương án hợp lý, khả thi.

Quản lý đất đai và địa chính cấp xã, phường

Đối với cán bộ địa chính, bản đồ có ký hiệu hiện trạng chính xác là công cụ hỗ trợ đắc lực trong:

Cập nhật và chỉnh lý biến động đất đai
Rà soát, kiểm tra các khu vực sử dụng sai mục đích
Thể hiện các công trình, mốc giới hành chính, ranh quy hoạch trên bản đồ nền địa chính

ArcGIS cho phép kết hợp dữ liệu bản đồ với bảng thuộc tính chi tiết, tạo điều kiện thuận lợi cho việc tra cứu thông tin từng thửa đất, từng khu vực theo các tiêu chí cụ thể.

Lập hồ sơ giao đất, thu hồi đất và cấp giấy chứng nhận

Khi lập hồ sơ giao đất, thu hồi đất hoặc cấp sổ đỏ, bản đồ hiện trạng được ký hiệu chính xác giúp:

Minh bạch hóa ranh giới khu đất cần giao/thu hồi
Xác định rõ loại đất, trạng thái sử dụng, hạ tầng liên quan
Tạo bản trích lục đất đai rõ ràng, đúng quy chuẩn theo quy định pháp luật

Ký hiệu hiện trạng hỗ trợ việc đối chiếu thực địa với hồ sơ pháp lý, hạn chế sai sót và tranh chấp trong quá trình cấp phát hoặc thu hồi đất.

Giám sát biến động sử dụng đất qua từng giai đoạn

Trong công tác theo dõi biến động sử dụng đất hằng năm hoặc từng chu kỳ 5 năm:

Ký hiệu hiện trạng giúp thể hiện sự thay đổi của từng khu đất theo thời gian: từ đất trống sang đất ở, từ đất nông nghiệp sang công nghiệp…
Kết hợp với dữ liệu đo đạc GPS/GNSS, bản đồ ArcGIS có thể so sánh, thống kê mức độ biến động, từ đó đưa ra giải pháp quản lý kịp thời.

Điều này rất quan trọng trong công tác kiểm kê đất đai định kỳ, báo cáo chính phủ, và phục vụ các mục tiêu phát triển bền vững ở cấp quốc gia và địa phương.

Khi đưa các ký hiệu hiện trạng như nhà ở, công trình hạ tầng, khu dân cư hay đất nông nghiệp lên bản đồ ArcGIS, việc thu thập dữ liệu đầu vào là yếu tố quyết định đến chất lượng bản đồ. Máy GNSS RTK Satlab SL7 hỗ trợ thu thập dữ liệu vị trí với tốc độ và độ chính xác vượt trội, giúp người đo đạc xác định ranh giới và tọa độ các khu vực cần ký hiệu một cách nhanh chóng, kể cả trong môi trường khó khăn như khu dân cư đông đúc hoặc vùng có nhiều vật cản.

>>>Xem thêm: [Giải đáp] Nguyên lý các phép chiếu bản đồ cơ bản hiện nay

Lưu ý khi đưa ký hiệu hiện trạng trên bản đồ ArcGIS

Luôn chuẩn hóa dữ liệu đầu vào để tránh hiển thị sai ký hiệu (ví dụ: lỗi mã hóa, trùng mã).
Sử dụng biểu tượng rõ ràng, dễ hiểu và đúng với quy định ngành hoặc theo chuẩn địa phương.
Lưu lại file biểu tượng (style) để dùng cho các dự án khác, tránh mất thời gian thiết kế lại.
Tạo bản sao lớp dữ liệu gốc trước khi chỉnh sửa nhằm đảm bảo có thể khôi phục khi cần.
Nếu xuất bản đồ để gửi cơ quan nhà nước, hãy đảm bảo đúng tỷ lệ, ký hiệu và màu sắc quy định.

Việc đưa ký hiệu hiện trạng lên bản đồ ArcGIS không chỉ là kỹ năng cơ bản trong ngành bản đồ – địa chính mà còn là công cụ hỗ trợ đắc lực trong công tác quản lý, quy hoạch và phát triển bền vững. Nếu bạn đang làm trong lĩnh vực GIS, quy hoạch hay quản lý đất đai – hãy luyện tập thao tác này thành thạo để nâng cao hiệu quả công việc.