Hướng dẫn kiểm nghiệm sai số góc i máy thủy bình

Sai số góc i máy thủy bình là gì?

Sai số góc i là độ lệch của tia ngắm nằm ngang trên máy thủy bình so với mặt thủy chuẩn (mặt nước biển phẳng lặng). Sai số góc i thường được xác định bằng cách so sánh giá trị đo góc thực tế với giá trị góc mong muốn hoặc giá trị góc tham chiếu. Sai số này được tính bằng đơn vị góc như độ (°), phút (‘) hoặc giây (“).

Sai số góc i có thể phụ thuộc vào nhiều yếu tố, bao gồm độ chính xác của thiết bị đo, điều kiện môi trường, và kỹ thuật đo lường. Mục tiêu là làm cho sai số góc i càng nhỏ càng tốt để đảm bảo độ chính xác và đáng tin cậy trong các ứng dụng đòi hỏi đo góc chính xác.

Vậy kiểm nghiệm sai số góc i máy thủy bình là làm gì?

 Kiểm nghiệm sai số góc i máy thủy bình là kiểm tra độ lệch của tia ngắm nằm ngang trên máy thủy bình so với mặt nước thủy chuẩn, kiểm tra để có phương án hiệu chuẩn, hạn chế sai sót trong phép đo cao độ.

Các bước kiểm nghiệm sai số góc i máy thủy bình như sau.

Bước 1: Mang máy ra khu vực kiểm tra (nên chọn khu vực có mặt bằng tương đối bằng phẳng), chọn 2 điểm cố định, khoảng cách đạt khoảng 40 – 50 m.

Bước 2:

• Mang chân máy dựng giữa 2 mia, sao cho khoảng cách từ máy đến 2 mia tương đối bằng nhau, xấp xỉ 20 m.
• Lắp máy vào chân và tiến hành cân chỉnh máy vào vị trí cân bằng.
• Xoay máy hướng về phía mia dựng tại mốc A, đọc số trên mia tại A là a1 = 1413 mm; tương tự quay máy hướng về phía mia đang dựng tại mốc B, đọc số trên mia B là b1 = 1068 mm.
• Tiến hành tính độ chênh cao giữa 2 điểm mốc A và B:
  ▲h1 = a1 – b1 = 1413 – 1068 = 345 mm.

Bước 3:

• Di chuyển máy đến gần vị trí 1 trong 2 điểm mốc, với khoảng cách xấp xỉ là 3m – 37m, ( như hình 2). Ở đây ta chọn vị trí máy gần mia B
• Sau khi cân chỉnh máy vào vị trí cân bằng, ta xoay máy hướng về phía mia đang dựng tại mốc A, đọc được số mia a2 = 1379 mm; tương tự xoay máy ngắm về phía mia dựng tại mốc B, đọc được số mia B là b2 = 1032 mm.
• Tính toán độ chênh cao giữa 2 mốc A và B:
  ▲h2 = a2 – b2 = 1379 – 1032 = 347 mm.

Bước 4:

• So sánh chênh cao của 2 điểm mốc A và B qua 2 lần đo: lần 1 máy giữa 2 mia thì ▲h1= 345 mm; lần 2 máy gần điểm mia B thì ▲h2 = 347 mm.
• Sai số của 2 lần đo là:▲H = ▲h1 – ▲h2 = 345 – 347 = – 0002 mm.
• Vậy sai số – 2 mm là sai số góc i của máy thủy bình. ▲H = 2 mm < 3 mm (Đạt).

Lưu ý khi kiểm tra sai số góc i: 

• Khi kiểm tra sai số góc i của máy thủy bình, nếu sai số ≤ 3 mm (≤ 0.003 m) thì người dùng có thể tiếp tục các thao tác đo đạc với máy thủy bình.
• Nếu sai số vượt quá 0.003m thì nên mang máy đến các trung tâm kiểm định để hiệu chuẩn lại máy, tránh tình trạng sai sót khi đo.

=> Xem thêm bài viết “Cách kiểm tra máy thủy bình“