Độ lún nền móng là một trong những yếu tố quan trọng ảnh hưởng trực tiếp đến độ bền và an toàn của công trình. Việc xác định chính xác độ lún giúp đánh giá được tính ổn định của móng và đưa ra các biện pháp xử lý kịp thời nếu xảy ra sự cố và công cụ hỗ trợ cho công trình như máy thủy bình. Việt Thanh Group sẽ giúp bạn tìm hiểu về quy trình xác định độ lún.
Quy trình xác định độ lún chuẩn nhất dành cho các kỹ sư
Việc quan trắc độ lún là một công tác trắc địa cực kỳ quan trọng nhằm đánh giá sự ổn định của nền móng và dự đoán hành vi của công trình trong suốt vòng đời của nó. Dựa trên TCVN 9360:2012, công tác này được thiết kế với yêu cầu kỹ thuật và chu kỳ đo chặt chẽ, đặc biệt đối với các công trình lớn hoặc xây dựng trên nền đất có tính biến dạng cao.
Yêu cầu kỹ thuật: Đảm bảo độ chính xác cấp II
Phạm vi áp dụng và độ chính xác yêu cầu
Căn cứ theo TCVN 9360:2012, quy trình này được áp dụng bắt buộc cho các trường hợp sau:
- Công trình xây dựng trên nền đất biến dạng cao: Các công trình có nguy cơ lún lớn do đặc điểm địa chất yếu (như đất sét mềm, bùn, than bùn, hoặc khu vực có mực nước ngầm thay đổi).
- Công trình nghi ngờ hư hỏng: Các công trình đã phát sinh các dấu hiệu bất thường như nứt, nghiêng, lún cục bộ, cần đo độ lún để xác định nguyên nhân gây hư hỏng và đề xuất biện pháp xử lý.
Để đảm bảo kết quả đo lường phản ánh đúng sự chuyển dịch thực tế của công trình, công tác quan trắc lún được yêu cầu đạt cấp hạng lưới đo lún là Cấp II. Yêu cầu này đòi hỏi việc sử dụng các thiết bị đo đạc chuyên dụng có độ nhạy cao (thường là máy thủy chuẩn kỹ thuật số có độ chính xác cao) và tuân thủ nghiêm ngặt các quy tắc kỹ thuật đo lường (như cân bằng khoảng cách ngắm, giới hạn chiều dài tia ngắm) để đạt được sai số trung phương trong giới hạn cho phép của cấp II.
Chu kỳ đo lún chi tiết theo giai đoạn công trình
Việc thiết lập chu kỳ đo lún phải dựa trên mức độ tăng tải và khả năng lún dự kiến của công trình. Quy trình quan trắc được đề xuất tiến hành theo 3 giai đoạn chính, tổng cộng 14 chu kỳ đo lún.
Giai doạn I: Thi công phần khung bê tông cốt thép (8 Chu kỳ)
Đây là giai đoạn công trình chịu tải trọng lớn nhất và tốc độ tăng tải nhanh nhất. Mục tiêu là theo dõi độ lún ngay sau khi một lượng tải trọng đáng kể được bổ sung.
- Chu kỳ 1 (Tải trọng ban đầu): Thực hiện ngay sau khi Hoàn thành BTCT sàn tầng 1. Đây là chu kỳ cơ sở để đánh giá lún do tải trọng móng và sàn đầu tiên.
- Chu kỳ 2 đến Chu kỳ 8 (Tăng tải trọng): Các chu kỳ được bố trí giãn cách theo chiều cao công trình (tầng 4, 7, 10, 13, 16, 18) và kết thúc khi Hoàn thành BTCT sàn tầng mái. Chu kỳ đo phải bám sát tiến độ để ghi nhận sự thay đổi lún dưới tác động của tải trọng vĩnh cửu tăng dần.
Giai đoạn II: Thi công phần hoàn thiện (4 chu kỳ – Kéo dài 1 năm)
Giai đoạn này tải trọng tăng chậm hơn nhưng độ lún vẫn tiếp diễn do quá trình cố kết của đất nền và tải trọng hoàn thiện (tường gạch, vữa, thiết bị…). Các chu kỳ được giãn ra để đánh giá lún theo thời gian.
- Chu kỳ 9, 10, 11, 12: Thực hiện định kỳ 03 tháng tiếp theo sau khi hoàn thành phần khung. Mục đích là theo dõi sự biến dạng chậm của đất nền và ảnh hưởng của tải trọng hoàn thiện. Tổng cộng giai đoạn này kéo dài 1 năm.
Giai đoạn III: Bàn giao và đưa vào sử dụng (2 chu kỳ)
Sau khi công trình đi vào hoạt động, tải trọng gần như đạt mức ổn định tối đa. Chu kỳ đo được giãn ra để kiểm tra mức độ ổn định cuối cùng của độ lún.
- Chu kỳ 13: Thực hiện sau 06 tháng tiếp theo kể từ chu kỳ 12.
- Chu kỳ 14: Thực hiện sau 06 tháng tiếp theo kể từ chu kỳ 13.
Trong giai đoạn đầu của quy trình xác định độ lún, việc thiết lập hệ tọa độ chuẩn và định vị chính xác vị trí các mốc quan trắc đóng vai trò rất quan trọng. Máy thuỷ bình Sokkia B20 với khả năng thu tín hiệu đa tần, đa hệ vệ tinh (GPS, GLONASS, Galileo, BeiDou…) cho phép định vị chính xác đến từng mm trong thời gian thực. Thiết bị này giúp xác định nhanh vị trí các mốc lún, truyền dữ liệu trực tiếp về phần mềm xử lý trung tâm, đồng thời hỗ trợ kiểm tra và hiệu chuẩn cao độ ban đầu của công trình.
>>>Xem thêm: Việt Thanh Group – đơn vị cung cấp dịch vụ đo đạc cắm mốc tại Thanh Hóa uy tín
Tại sao phải áp dụng quy trình xác định độ lún?
Việc xác định độ lún không chỉ là một bước kỹ thuật cần thiết mà còn là yêu cầu bắt buộc trong nhiều quy trình khảo sát và giám sát xây dựng, đặc biệt với các công trình dân dụng, công nghiệp, giao thông hoặc có quy mô lớn. Dưới đây là những lý do cốt lõi vì sao công tác này cần được thực hiện một cách nghiêm túc và bài bản:
Đảm bảo an toàn cho công trình trong và sau thi công
Độ lún không kiểm soát có thể dẫn đến nhiều hậu quả nghiêm trọng như:
- Lún không đều gây nứt tường, nghiêng nhà, ảnh hưởng trực tiếp đến kết cấu và thẩm mỹ công trình.
- Trường hợp nghiêm trọng có thể gây sập công trình, đe dọa tính mạng con người và gây tổn thất kinh tế lớn.
- Đặc biệt với các công trình cao tầng, nhà liền kề hoặc công trình xây chen, việc giám sát độ lún là bắt buộc theo quy định pháp luật.
Đánh giá chất lượng thi công móng
Móng là bộ phận tiếp xúc trực tiếp với nền đất, chịu tải toàn bộ công trình. Việc đo và theo dõi độ lún giúp:
- Xác định hiệu quả của biện pháp thi công móng: ép cọc, khoan nhồi, móng băng, móng đơn…
- Kiểm tra độ đồng đều của quá trình thi công, từ đó phát hiện sai sót trong thi công như ép cọc không đủ tải, sai cao độ, không đều lực…
- Là tiêu chí quan trọng để nghiệm thu phần móng.
Phát hiện sớm nguy cơ mất ổn định nền đất
Nhiều khu vực có nền đất yếu như bùn, sét mềm, đất lấp, hoặc có mực nước ngầm cao sẽ tiềm ẩn nguy cơ lún rất lớn. Việc đo lún định kỳ giúp:
- Phát hiện sớm các dấu hiệu lún vượt giới hạn, từ đó can thiệp xử lý trước khi sự cố xảy ra.
- Theo dõi sự thay đổi của nền đất sau khi gia tải hoặc thay đổi điều kiện thi công.
- Là một phần không thể thiếu trong công tác quan trắc địa kỹ thuật.
Cơ sở cho thiết kế & biện pháp xử lý nền móng
Dữ liệu về độ lún là cơ sở đầu vào quan trọng để:
- Lựa chọn loại móng phù hợp (móng nông, móng sâu, móng bè…).
- Tính toán khả năng chịu tải của nền đất.
- Đưa ra các biện pháp xử lý nền đất yếu như gia cố bằng cọc, bơm vữa xi măng, cải tạo nền bằng phương pháp hút chân không, đóng cọc cát…
Tóm lại, việc xác định và theo dõi độ lún không chỉ giúp bảo vệ kết cấu công trình, mà còn là bước đầu tiên để phòng ngừa sự cố, tối ưu thiết kế và đảm bảo tuổi thọ công trình trong nhiều năm sau này. Đây là lý do tại sao bất kỳ dự án nào, dù lớn hay nhỏ, cũng cần thực hiện công tác này một cách bài bản, đúng tiêu chuẩn và có sự tham gia của các đơn vị chuyên môn uy tín.
Ở giai đoạn quan trắc định kỳ và đánh giá biến dạng lún của công trình, Máy Thủy Bình Điện Tử Sokkia SDL30 phát huy hiệu quả vượt trội. Với công nghệ đo không gương ở khoảng cách xa và độ chính xác góc lên đến 1″ (giây), máy giúp ghi nhận sự thay đổi cao độ tại các mốc quan trắc một cách nhanh chóng và chính xác.
>>>Xem thêm: Đo đạc cắm mốc ở Gia Lai – Nhu cầu, quy trình và những lưu ý khi thực hiện
Tiêu chuẩn áp dụng trong xác định độ lún
Một số tiêu chuẩn kỹ thuật cần tham khảo:
- TCVN 9360:2012 – Thiết kế nền móng – Tiêu chuẩn thiết kế
- TCVN 9362:2012 – Thiết kế nền nhà và công trình
- 22TCN 259-2000 – Quy trình khảo sát địa chất phục vụ thiết kế và thi công công trình
Lưu ý quan trọng khi xác định độ lún
Để đảm bảo kết quả đo lún chính xác, khách quan và có giá trị sử dụng thực tiễn, cần chú ý các điểm sau:
Mốc chuẩn phải ổn định tuyệt đối
- Mốc chuẩn không được đặt trên khu vực có thể bị lún, rung, hoặc thay đổi địa hình.
- Tốt nhất nên khoan neo sâu vào khu vực đất nền ổn định hoặc gắn vào kết cấu bê tông cốt thép cố định.
Thiết bị đo phải được hiệu chuẩn định kỳ
- Dùng máy thủy bình, máy toàn đạc, hoặc cảm biến lún phải được kiểm định thường xuyên.
- Mọi sai số thiết bị phải được ghi nhận và bù trừ trong quá trình tính toán.
Đo đạc đúng thời điểm và điều kiện môi trường
- Tránh đo vào thời điểm thời tiết quá xấu (mưa lớn, gió mạnh), có thể gây sai số do rung động.
- Nên đo vào cùng khung giờ mỗi ngày nếu quan trắc định kỳ, để đảm bảo điều kiện môi trường ổn định.
Tuân thủ đúng tần suất đo đạc
- Giai đoạn thi công: đo liên tục hàng ngày hoặc vài ngày một lần.
- Sau khi công trình hoàn thành: đo định kỳ theo tháng, quý hoặc năm tùy mức độ lún ban đầu.
Đánh giá xu hướng, không chỉ giá trị tức thời
- Không chỉ dựa vào một kết quả đơn lẻ. Cần so sánh liên tục các đợt đo để phát hiện xu hướng lún tăng nhanh hoặc lún lệch nguy hiểm.
- Đặc biệt cảnh giác nếu độ lún có dấu hiệu tăng đột ngột sau mưa lớn hoặc khi tăng tải trọng công trình.
Có phương án dự phòng khi phát hiện lún vượt giới hạn
- Ngưng thi công tại khu vực có lún bất thường.
- Báo cáo ngay cho tư vấn giám sát, kỹ sư địa chất hoặc thiết kế móng để xử lý kịp thời.
Quy trình xác định độ lún đóng vai trò rất quan trọng trong công tác giám sát và đảm bảo chất lượng công trình. Việc thực hiện đúng quy trình, định kỳ và theo tiêu chuẩn giúp chủ đầu tư và đơn vị thi công kiểm soát tốt rủi ro, đảm bảo độ an toàn và bền vững cho công trình trong suốt vòng đời sử dụng.
Be the first to review “Quy trình xác định độ lún: Hướng dẫn chi tiết và đầy đủ nhất”