Bản đồ độ cao địa hình Việt Nam: Khái niệm, ý nghĩa và phương pháp lập bản đồ

Bản đồ độ cao địa hình Việt Nam đóng vai trò quan trọng trong sự phát triển của các ngành nghề đặc biệt là quản lý và phát triển đất đai. Để xác định được chính xác bản đồ này, người ta thường dùng đến các thiết bị đo đạc hiện đại như máy thủy bình, máy định vị 2 tần số RTK. Cùng Việt Thanh nghiên cứu chi tiết về khái niệm, ý nghĩa cũng như cách thức thành lập ra bản đồ cao độ này trong bài viết dưới đây nhé.

Khái niệm bản đồ độ cao địa hình Việt Nam là gì?

Bản đồ độ cao địa hình Việt Nam là bản đồ thể hiện được một cách chi tiết nhất các mức độ cao của bề mặt đất đai. Dựa trên các thông tin mà bản đồ này cung cấp chúng ta sẽ biết được những thông tin quan trọng về địa hình như sự thay đổi về độ cao của đồng bằng, đồi núi, thung lũng hay các khu vực gần biển. Người ta dựa vào các đường đồng mức trên bản đồ để xác định rõ độ cao địa hình khu vực đó.

Cũng dựa trên các thông tin được cung cấp trên bản đồ độ cao để xác định được chính xác từng vị trí cùng như tính toán được độ cao của các điểm cụ thể. Những thông tin này đóng vai trò quan trọng, là nền tảng dữ liệu cho nhiều công việc khác nhau như theo dõi, phòng chống biến đổi khí hậu, xây dựng, quy hoạch, giao thông…

Xem thêm: Một số tiêu chuẩn về đo vẽ bản đồ địa hình

Bản đồ độ cao địa hình Việt Nam có vai trò gì?

Bản đồ độ cao địa hình Việt Nam đóng vai trò quan trọng trong sự phát triển của tất cả các ngành nghề trong đó phải kể đến quản lý đất đai, xây dựng, phát triển hạ tầng và bảo vệ tài nguyên môi trường, chống thiên tai và biến đổi khí hậu toàn cầu. Cụ thể như: 

Nghiên cứu địa hình

Bản đồ độ cao địa hình Việt Nam là cơ sở để các chuyên gian địa chất và kỹ sư đo đạc đưa ra được những đánh giá liên quan đến cấu trúc địa hình, địa trạng, sự ổn định của đất đai và dự đoán được những biến động của địa chất trong tương lai. Đây cũng là nền tảng cơ sở để đưa ra những nhận định liên quan đến lũ quét, sạt lở đất cũng như những hiện tượng thiên tai nguy hiểm khác.

Quy hoạch hạ tầng đô thị

Trước khi lên kế hoạch quy hoạch, xây dựng hạ tầng ở những khu vực có địa hình phức tạp có độ dốc cao, việc nắm rõ được thông tin bản đồ độ cao địa hình Việt Nam sẽ giúp các kỹ sư xác định được vị trí xây dựng phù hợp, tính toán độ dốc, khả năng sụt lún và thiết kế hệ thống thoát nước phù hợp. Từ đó giúp tối ưu hóa các phương án thi công, xây dựng, hạn chế khả năng ngập lụt, sử dụng hiệu quả đất đai.

Quản lý và sử dụng hiệu quả nguồn tài nguyên thiên nhiên

Bản đồ độ cao địa hình Việt Nam được xem là công cụ hữu hiệu trong công tác quản lý, bảo tồn những nguồn tài nguyên thiên nhiên như rừng, hệ sinh thái rừng, đất nông nghiệp. 

Dựa trên bản đồ này sẽ giúp các nhà quản lý có thể lập kế hoạch cho tiết trong việc khai thác, sử dụng nguồn tài nguyên rừng, xây dựng hệ thống nước tưới tiêu ở những khu vực địa hình có độ dốc cao, bề mặt không đồng đều.

Ngoài ra, nắm được độ cao của địa hình còn giúp quản lý và bảo vệ cây trồng, tài nguyên, đất nông nghiệp, khu vực bảo tồn hệ sinh thái khỏi những tác động tiêu cực của biến đổi khí hậu như lũ quét, lũ ống, hạn hán…

Phòng chống thiên tai, biến đổi khí hậu

Bản đồ độ cao địa hình Việt Nam đóng vai trò rất quan trọng trong công tác dự báo cũng như phòng chống thiên tai và biến đổi khí hậu ở những khu vực gặp nhiều nguy hiểm như của sông, cửa biển, trên núi cao.

Thông qua những thông tin từ bản đồ này sẽ giúp các nhà chức trách xác định được chính xác những khu vực có thể bị ngập lụt do nước biển dâng hoặc sạt lở do lũ ống, lũ quét… để có những biện pháp ứng phó kịp thời, hạn chế tối đa rủi ro và mất mát.

Lập kế hoạch xây dựng hệ thống giao thông an toàn

Bản đồ độ cao địa hình Việt Nam cung cấp các thông tin liên quan đến độ cao của khu vực cần xây dựng cầu đường. Đây là cơ sở nền tảng để các kiến trúc sư và kỹ sư xây dựng đánh giá được tải trọng, khả năng lún sụt và độ dốc của các tuyến đường. Từ đó có những phương án xây dựng phù hợp, đảm bảo an toàn tối đa sau khi đã được đưa vào sử dụng.

Xem thêm: Tìm hiểu chi tiết ứng dụng máy thủy bình đo vẽ bản đồ địa hình

Phương pháp lập bản đồ độ cao địa hình thông dụng

Việc thành lập bản đồ độ cao địa hình Việt Nam cần phải sử dụng nhiều thiết bị đo đạc và phương pháp trắc địa hiện đại. Dưới đây là một số phương pháp thông dụng:

Phương pháp đo đạc truyền thống

Phương pháp đo đạc truyền thống như sử dụng thước đo, máy thủy bình Sokkia, máy toàn đạc điện tử Leica… để xây dựng và thiết lập bản đồ địa hình hiện nay vẫn đang được sử dụng song song với các phương pháp hiện đại.

Các kỹ sư đo đạc sẽ sử dụng, máy thủy bình Hi-Target HT32, máy thủy bình Sokkia B40A, máy thủy bình Nikon AX-2S … để đo độ chênh cao giữa các điểm trên mặt đất ở một khu vực cụ thể. Sau đó dựa trên kết quả đo đạc thực địa để thiết lập bản đồ độ cao địa hình.

Nhưng phương pháp này cũng có những hạn chế đó là tốn khá nhiều thời gian và công sức. Ở những khu vực có diện tích lớn hoặc địa hình phức tạp sẽ gặp nhiều khó khăn hơn, bản đồ sẽ thiếu đi sự chính xác.

Sử dụng thiết bị định vị vệ tinh GNSS RTK

Phương pháp lập bản đồ độ cao địa hình Việt Nam bằng thiết bị định vị vệ tinh GNSS RTK đã dần thay thế phương pháp đo đạc truyền thống. Ưu điểm của phương pháp này là có khả năng đo đạc chính xác độ cao từ các tín hiệu vệ tinh GPS ở các khu vực rộng lớn. Kết quả đo đạc được từ các thiết bị định vị vệ tinh như Máy GNSS RTK Hi-Target iRTK 5, Máy GNSS RTK Hi-Target vRTK sẽ được sử dụng để xây dựng bản đồ độ cao địa hình.

Ngoài tín hiệu GPS, LiDAR (Light Detection and Ranging) hay radar cũng được sử dụng để thu thập các dữ liệu về độ cao ở những khu vực mà thảm thực vật dày, sóng GPS yếu, khó khăn trong việc tiếp cận trực tiếp.

Áp dụng công nghệ UAV RTK 

Với sự phát triển vượt bậc của khoa học và công nghệ, việc xây dựng bản đồ nói chung và bản đồ cao độ địa hình Việt Nam cũng trở nên đơn giản và đạt hiệu quả chính xác cao. Trong đó xây dựng bản đồ độ cao địa hình bằng công nghệ Photogrammetry giúp tiết kiệm thời gian cũng như nhân lực. 

Công nghệ này sẽ tiến hành thu thập các dữ liệu ảnh của các khu vực cần khảo sát để lập bản đồ từ trên không thông qua các cảm biến dữ liệu gắn trên máy bay không người lái. Sau đó sử dụng phần mềm, thuật toán chuyên dụng để phân tích những bức phục vụ cho công tác thiết lập bản đồ độ cao địa hình với độ chính xác gần như tuyệt đối cho từng khu vực.

Sở dĩ, phương pháp thiết lập bản đồ này được ứng dụng nhiều bởi nó mang những ưu điểm vượt trội như:

• Nâng cao hiệu suất khảo sát gấp nhiều lần so với các phương pháp khảo sát truyền thống.
• Phù hợp với mọi dự án, mọi địa hình từ đồi núi, đồng bằng, nông thôn hẻo lánh, đồi núi độ dốc cao…
• Dữ liệu khảo sát và thu thập đạt độ chính xác đến từng mm, hoạt động ổn định trong mọi địa hình thời tiết nên có độ tin cậy cao.
• Giảm thiểu chi phí nhân công khảo sát và tai nạn lao động.

Có thể nói, bản đồ cao độ địa hình là một trong những công cụ hỗ trợ đắc lực trong việc quản lý và sử dụng đất đai, tài nguyên, quy hoạch và xây dựng, phòng chống thiên tai…Hy vọng những thông tin được cung cấp trong bài viết trên đã giúp bạn đọc hiểu hơn về bản đồ độ cao địa hình Việt Nam và biết cách ứng dụng trong từng lĩnh vực cụ thể.

Xem thêm: Cách tính độ dốc trên bản đồ địa hình – hướng dẫn chi tiết

Việt Thanh Group tự hào là đơn vị hàng đầu trong việc cung cấp thiết bị đo đạc hiện đại của các thương hiệu uy tín với với đội ngũ nhân viên hỗ trợ chuyên nghiệp trên toàn quốc. Khách hàng có nhu cầu sửa chữa, hiệu chỉnh thiết bị đo đạc hãy liên hệ với chúng tôi để được hỗ trợ nhé.

Xem thêm: Phương pháp lập bản đồ địa hình: Quy trình và ứng dụng hiệu quả