Cùng với nội chí tuyến, ngoại chí tuyến là một khái niệm quan trọng trong địa lý, nó liên quan đến việc xác định khoảng cách cũng như vị trí các điểm trên bề mặt trái đất. Vậy ngoại chí tuyến là gì? Ngoại chí tuyến có đặc điểm gì và ứng dụng trong ngành trắc địa như thế nào? Cùng Việt Thanh tìm hiểu chi tiết trong bài viết dưới đây nhé.
Xem thêm: Ứng dụng máy GNSS RTK trong thiết lập bản đồ
Tổng quan về ngoại chí tuyến
Ngoại chí tuyến là gì?
Ngoại chí tuyến là gì? Ngoại chí tuyến được hiểu là một vòng tròn lớn nằm trên bề mặt trái đất, chia hành tinh thành 2 phần bằng nhau ở vĩ độ 0. Ngoại chí tuyến khác biệt hoàn toàn với các đường chí tuyến (đường vĩ độ). Bởi ngoại chí tuyến là những đường thẳng đại diện cho các đường tròn lớn mà số đo được tính toán từ tâm của Trái Đất đến bề mặt của nó.
Ý nghĩa của ngoại chí tuyến
Đường ngoại chí tuyến được sử dụng chủ yếu trong hệ tọa độ địa lý, giúp xác định vị trí của các điểm trên bề mặt Trái Đất. Điều này đặc biệt quan trọng trong việc đo đạc, mà yêu cầu tính chính xác cao để đảm bảo chất lượng của các kết quả thu được.
Bên cạnh đó, ngoại chí tuyến còn là một phần quan trọng trong địa lý học, trắc địa và hải dương học. Nó đại diện cho sự giao thoa giữa các hệ tọa độ và là cơ sở để xác định các vị trí khác nhau trên bề mặt trái đất.
Chính sự có mặt của đường ngoại chí tuyến đã giúp cho việc tính toán khoảng cách giữa các điểm khác nhau trên trái đất dễ dàng và tiết kiệm tối đa thời gian. Đây cũng là cơ sở để các thiết bị đo đạc hiện đại phát triển.
Đường ngoại chí tuyến giúp cho việc lập bản đồ trở nên chính xác, hiệu quả hơn, hạn chế tối đa sai số trong khi khảo sát. Đó là cơ sở để phân chia, xác định lãnh thổ của các quốc gia cũng như các điều kiện tự nhiên đặc trưng. Đây là lý do mà các nhà nghiên cứu, trắc địa và nhà khoa học địa lý không thể bỏ qua khái niệm này trong công việc của mình.
Đặc điểm của ngoại chí tuyến là gì?
Để hiểu rõ hơn về ngoại chí tuyến cũng như có những ứng dụng vào các lĩnh vực phù hợp thì bạn đọc cần nắm được những đặc điểm cơ bản của nó.
Vị trí và hình dạng
Khu vực xung quanh đường ngoại chí tuyến thường có nhiều nắng, nhiệt độ cao
Ngoại chí tuyến là một đường tròn lớn, chạy vòng quanh bề mặt trái đất và nằm ở vĩ độ 0. Hiểu đơn giản là bạn đứng ở bất kỳ vị trí nào trên đường ngoại chí tuyến thì đều có thể quan sát thấy bầu trời thẳng trên đỉnh đầu.
Bên cạnh đó, đường ngoại chí tuyến là nơi mà tiếp xúc được với ánh nắng mặt trời trong khoảng cách ngắn nhất. Đó là lý do tại sao các khu vực xung quanh có nhiệt độ khá cao, khí hậu nóng và có nguồn sinh vật đa dạng.
Diện tích và kích thước
Các nhà khoa học chưa xác định được kích thước cụ thể của đường ngoại chí tuyến nhưng có thể ước lượng được độ dài của nó tương đương với chu vi của trái đất tính tại mặt phẳng vuông góc với trục quay của trái đất (khoảng 40.075 km). Như vậy, khi thực hiện các công tác đo lường hay tính toán khoảng cách giữa các điểm trên đường ngoại chí tuyến phải đảm bảo tuân thủ theo một số nguyên tắc nhất định, trong đó không thể bỏ qua độ cong của trái đất.
Chính xác trong đo đạc
Nhắc đến các đặc điểm của đường ngoại chí tuyến không thể không nhắc đến tính chính xác trong đo đạc, xác định khoảng cách. Với việc ứng dụng tiến bộ khoa học hiện đại như Hệ thống thông tin địa lý GIS, hệ thống định vị toàn cầu GNSS, máy GNSS RTK Hi-Target V200… giúp các kỹ sơ có thể các định được các điểm trên đường ngoại chí tuyến với độ chính xác cao nhất.
Phạm vi bao phủ lớn
Đường ngoại chí tuyến cắt tất cả các đường vĩ độ và kinh độ trên bề mặt trái đất do đó diện tích bao phủ rất rộng. Chính đặc điểm này đã cho phép nghiên cứu và ứng dụng đường ngoại chí tuyến trong nhiều khu vực và địa hình khác nhau, từ đô thị đến nông thôn, từ vùng đồng bằng đến vùng núi.
Xem thêm: Đường chí tuyến là gì? Thông tin giải đáp từ A – Z
Ứng dụng của đường ngoại chí tuyến
Với những đặc điểm riêng có đã nói đến ở trên, ứng dụng đường ngoại chí tuyến trong thực tế khá đa dạng. Những ứng dụng chính bao gồm:
Xây dựng bản đồ địa lý
Ứng dụng đầu tiên và quan trọng của đường ngoại chí tuyến chính là hỗ trợ xác định chính xác vị trí của các khu vực, thành phố, quốc gia, tạo tiền đề cho việc xây dựng bản đồ địa lý.
Cũng dựa trên đường ngoại chí tuyến mà khi bản đồ địa lý được tạo ra sẽ phản ánh chính xác tỷ lệ kích thước và khoảng cách giữa các đối tượng trên bề mặt trái đất. Đây là nền tảng cơ sở quan trọng trong việc phát triển hạ tầng, quy hoạch đô thị và quản lý tài nguyên thiên nhiên.
Khảo sát địa hình
Ứng dụng của đường ngoại chí tuyến trong khảo sát địa hình là gì? Trong quá trình khảo sát địa hình, các kỹ sư trắc địa sẽ dùng đường ngoại chí tuyến kết hợp với Máy GPS RTK Satlab Eyr để xác định độ cao và độ nghiêng chính xác của mặt đất. Đây là cơ sở để đưa ra được những đánh giá về hiện trạng của địa hình và lập kế hoạch cụ thể cho các dự án xây dựng.
Ngoài ra, cũng dựa trên đường ngoại chí tuyến để giúp định tuyến được cầu, cống, đường sắt, các công trình hạ tầng kỹ thuật khác và đưa ra được những kế hoạch quy hoạch cũng như bản thiết kế phù hợp nhất.
Xây dựng và quy hoạch hạ tầng
Trong quy hoạch và xây dựng hạ tầng, đường ngoại chí tuyến có vai trò quan trọng trong việc xác định các địa điểm xây dựng. Bằng cách sử dụng hệ tọa độ địa lý dựa trên đường ngoại chí tuyến, các nhà xây dựng có thể tính toán vị trí chính xác nhất của các công trình.
Quản lý tài nguyên đất
Đường ngoại chí tuyến kết hợp với các thiết bị đo đạc hiện đại như Máy GNSS RTK Satlab SL7 giúp xác định chính xác ranh giới các thửa đất. Từ đó hỗ trợ cho công tác cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất được minh bạch, không có sai sót, giúp các cơ quan có thẩm quyền quản lý tài nguyên đất hiệu quả nhất.
Hỗ trợ quản lý tài nguyên
Dựa vào đường ngoại chí tuyến mà xác định được các nguồn tài nguyên như đất nông nghiệp, nước ngầm, khoáng sản… từ đó giúp các nhà quản lý có thể lên được kế hoạch khai thác và bảo vệ bền vững, lâu dài.
Nghiên cứu, theo dõi tình hình biến đổi khí hậu trên toàn cầu
Đường ngoại chí tuyến hỗ trợ đắc lực trong việc giám sát những biến đổi của khí hậu và môi trường trong phạm vi toàn cầu. Dựa vào xem xét những biến động trên bề mặt trái đất mà các nhà khoa học có thể theo dõi được sự biến đổi của khí hậu, sự xuất hiện của các hiện tượng thời tiết cực đoan. Từ đó có những nghiên cứu xác thực hơn về tác động của biến đổi khí hậu đến môi trường và con người và có những giải pháp thích nghi, phòng ngừa phù hợp.
Xem thêm: Kinh tuyến trục là gì? Kinh tuyến trục các tỉnh tại Việt Nam mới nhất
Có thể nói, đường ngoại chí tuyến không chỉ là một khái niệm trong ngành trắc địa mà nó còn là một công cụ mang đến nhiều ứng dụng cụ thể trong nhiều lĩnh vực khác nhau. Hy vọng những thông tin được Việt Thanh tổng hợp và phân tích trong bài viết trên đã giúp người đọc biết được ngoại chí tuyến là gì cũng như những ứng dụng của nó trong đời sống hàng ngày.
Xem thêm: Dịch vụ đo đạc bản đồ của Việt Thanh Group
Be the first to review “Ngoại chí tuyến là gì? Đặc điểm và ứng dụng”